Salya örneği ile insan bağışıklık yetmezlik virüsü (HIV), hipogonadizm (cinsiyet bezleri, gonadlardan salgılanan hormonların düşük olması ya da olmaması), kızamık, hepatit (hepatit A virüsünün yol açtığı bir karaciğer hastalığı), belli kanserler, düşük doğurganlık, menopoz ve diğerleri gibi hastalıklar ya da durumlar için kişiden kan alınmasına gerek kalmadan tanısal veri elde edilmesi mümkün olur. Salya alkol ve pek çok uyuşturucu türünün kullanımını da gösterebilir. Kadınlar basit evde kullanım kitleri yoluyla, özellikle çocuk sahibi olmak istediklerinde yararı dokunacak şekilde ne zaman yumurtladıklarını kendileri tespit edebilir. Araştırmacılar aynı zamanda salya örnekleriyle kişideki stresi de tespit edebileceklerini bulmuşlardır.
Salya örnek testi, çoğu kez ucunda bir pamuk bulunan çubuğun salya toplamak üzere hastanın diş etlerine sürtülmesiyle yapılır. Diğer testler ise, bir çubuğun ucundaki sünger kısmın, kişinin dudaklarını büzmesi sağlanarak, ağzına sokulmasıyla yeterli salya sıvısı toplanacak bir süre boyunca süngerin yavaşça içeride hareket ettirilmesi ile yapılır. Buna karşın, hastadan doğrudan bir toplama kabına tükürmesini isteyenler de bulunmaktadır.
Toplanan salya daha sonra pozitif bir sonuç ya da sıralanan ölçülerden birini göstermesi için bir ayıraca, belli bir şekilde tepki gösterdiği bilinen kimyasal bir maddeye maruz bırakılır. HIV testi için salyaya sürülen bir sünger, içinde ayıraç solüsyonu olan küçük şişeye konulursa yirmi dakika içerisinde, pozitif bir sonucu gösterecek şekilde belli renkte çizgiler oluşmaya başlayacaktır. Diğer örnekler evde toplanabilir, laboratuvara postalanabilir fakat bu durumda analiz edilmeleri ve geri bildirilmeleri daha uzun sürecektir. Evde yumurtlama ile ilgili test yapan kadınlar cihazlara bir damla salya koyacak, kurumaya bırakacak ve 45 saniye içerisinde sonucu görebileceklerdir.