Guatrojen kelimesi terim olarak "guatr’a neden olan” "guatr yapıcı” anlamlarına gelir. Guatrojen maddeler ya da besinler, tiroid hormonlarının üretimini azaltan besinlerdir. Bu besinler sayesinde kandaki tiroid hormonları azaldığında ise tiroid bezi daha fazla hormon üretmek için daha fazla çalışarak hacmini büyütecek ve bu nedenle "guatr” adlı rahatsızlık ortaya çıkacaktır.
Guatr ya da tiroid bezinizle ilgili bir probleminiz varsa, muhtemelen guatrojen besinleri tüketmemeniz konusunda bilgilendirilmişsinizdir. Ancak her guatrojen besin birbiri ile aynı şekilde etki göstermediği ya da her tiroid hastasının problemi birbirinden daha farklı olduğu için, guatrojen besinler kişiler üzerinde farklı etkiler gösterebilirler. Bir çok guatrojenik madde, bir çok farklı besinin içeriğinde yer almaktadır.
Turpgillerden Olan Sebzeler
Turpgillerden olan beyaz lahana, brokoli ve karnabahar gibi sebzeler, "glukozinolatlar” açısından zengin sebzelerdir. Glukozinolatlar ise tiroid bezine iyot girişini önleyerek tiroid hormonlarının üretimini azaltırlar. Eğer bu sebzeleri çiğ olarak çok fazla miktarda tüketirseniz, sizde de hipotiroid (tiroid bezinin az çalışması) semptomları meydana gelebilir. Bahsedilen sebzelerin çok az miktarlarda çiğ tüketiminin ise önemli bir etki göstermeyeceği düşünülmektedir.
Neyse ki bu sebzeler sadece çiğ olarak tüketildiğinde guatrojenik özellik göstermektedirler. Bu sebzelerin pişirilmesi, buharda haşlanması ya da fermente edilmesi sayesinde içeriklerinde bulunan glukozinolatlar deaktive olarak, bahsedilen sebzelerin guatrojenik özellikleri büyük ölçüde kaybolacaktır.
Guatrojen Gıdalar ve Tiroid İlaçları
Bazı sağlık uzmanları, guatrojen besinlerin, tiroid ilacı kullanan kişiler üzerinde çok fazla etkisi olmayacağını söylemektedirler. Aslına bakılırsa bu söylem kısmen doğrudur.Eğer tiroid bezinizin az çalışmasına rağmen ilaç almıyorsanız ya da az miktarda tiroid hormonu içerikli ilaç kullanıyorsanız ve vücudunuzun tiroid hormonu kısmen ilaç tarafından kısmen de kendi tiroid beziniz tarafından üretiliyorsa, o zaman guatrojen gıdalara karşı çok daha hassas olacaksınız demektir. Çünkü bu gıdalar sizin kendi tiroid beziniz tarafından salgılanan tiroid hormonları seviyelerinizi daha da düşürecektir.
Ancak tiroid beziniz alınmışsa ya da yüksek miktarda tiroid hormonu içeren ilaç kullanıyorsanız ve kendi tiroid beziniz kendi vücudunuzun gereksinim duyduğu tiroid hormonlarını üretmiyorsa, kısacası tüm tiroid hormonu ihtiyacınızı ilaçlar sayesinde karşılıyorsanız, o zaman guatrojen besinler sizin üzerinizde etki göstermeyeceklerdir.
Tüm bunların yanında özellikle işlenmiş gıdalarda bulunan kanola yağı, Hashimoto hastaları tarafından kullanımından sakınılması gereken bir yağ türüdür. Soya ise farklı bir mekanizma sayesinde işlev görerek TPO enziminin aktivitesini bloke etmektedir. Bu nedenle soya ve soyalı ürünlerin kullanımının, otoimmun tiroidit gelişimi ile bağlantılı olabileceği düşünülmekte olup, Hashimoto hastaları tarafından kullanımından sakınılması gerekmektedir.
Guatrojen Besinlerin Listesi
- Bambu filizleri,
- Çin lahanası,
- Beyaz lahana,
- Brokoli ve bebek brokoli,
- Karnabahar,
- Brüksel lahanası,
- Kanola yağı,
- Tapyoka,
- Kara lahana,
- Bayır turbu,
- Yer lahanası (kıvırcık lahana, alabaş),
- Darı (ak darı),
- Hardal yaprakları,
- Şeftali,
- Yer fıstığı,
- Armut,
- Kırmızı turp,
- Kolza tohumu, kolza tohum yağı,
- Şalgam,
- Sarı şalgam,
- Soya,
- Ispanak,
- Çilek,
- Tatlı patates…