Alternatif Tedavi Mağaza

Isırma ve Sokmalar - Nedir

Hayvanlar ve insanların sebep olduğu deride açılmaya veya delinmeye sebep olan yaralardır.

Isırma ve Sokmalar

Isırma, bir memeli ya da böcek gibi bir hayvanın neden olduğu, deriyi delen bir yaralanmadır. Sokma ise böcekler ya da deniz hayvanları tarafından yapılan bir delinme yarasıdır. Isırma ve sokmalarda toksinlerden ya da zehirlerden enfeksiyon kapma tehlikesi bulunur.

Nedir

Tıbbi Tedavi

Alternatif Tedavi

Alınabilecek Önlemler

Birleşik Devletler’de köpek ısırmaları diğer bütün memelilerden fazladır. Çocuklar, yetişkinlerden çok daha fazla riskle karşı karşıyadır ve 10 yaşın altındaki çocuklar yüz, boyun ve başa alınan ciddi ısırıklar nedeniyle sıkıntı yaşamaya herkesten fazla meyillidir. Kedi ısırıkları, köpek ısırıklarından çok daha az yaygındır, ancak daha fazla enfeksiyon riski taşırlar. Kuduz riskine karşı vahşi hayvanların ısırıklarına daha fazla dikkat gösterilmelidir. Birleşik Devletler’de yılda 70 binden fazla insanın bir başka insanı ısırdığı rapor edilmiştir. İnsan ısırıkları enfeksiyona herhangi bir hayvanın ısırığından çok daha müsaittir.

Isırma ve sokmalardan en fazla sorumlu olan omurgasız hayvanlar arasında bit, tahtakurusu, pire, sivrisinek, karasinek, ateş karıncaları, ekin zararlısı, kene, kırkayak, akrep, örümcek, arılar ve yaban arıları yer alır. Karadullar ve kahverengi keşiş örümcekler de Birleşik Devletler’deki en yaygın zehirli örümceklerdir. Kuzey Amerika’da yaşayan diğer pek çok örümceğin ısırığı yalnızca ufak reaksiyonlara neden olmaktadır. 

Keneler kendilerini deriye yapıştırarak hayvanların kanı ile beslenir. Çoğu, nispeten zararsızdır ancak bazıları Rocky Mountain lekeli nöbeti ve Lyme hastalığı gibi hastalıklar taşır. Yakın dönemde ise sivrisinek ısırıklarından bulaşan Batı Nil virüsünden endişe edilmektedir. Arılar ve yaban arıları yuvalarını korumak için ya da rahatsız edildiklerinde sokarlar. Birleşik Devletler’de yılda elliden fazla insan arı, yaban arısı ya da ateş karıncası sokmasından sonra ölmektedir. Bu ölümlerin neredeyse tamamı alerjik reaksiyonlar sonucudur.

Birleşik Devletler’in zehirli yılanları iki familyaya ayrılmış durumdadır: çukur engerekleri (çıngıraklı yılanları, bakırbaşları ve su makosenleri de denen pamuk ağızları içine alır) ve mercan yılanları. Çukur engerekleri Birleşik Devletler’deki zehirli yılan ısırıklarının yüzde 99’undan sorumludur. Her yıl Birleşik Devletler’de yaklaşık 8 bin kişi yılanlar tarafından ısırılmakta, yalnızca 15 kadarı ölmektedir. Ölümlerin çoğu çıngıraklı yılan ısırıklarına bağlıdır. Buna kıyasla, mercan yılanları Birleşik Devletler’de yılda yaklaşık 25 ısırıktan sorumludur.

Deniz anası, iğneli vatoz, deniz kestanesi, deniz anemonu, baraküda ve mercanlar ise kıyı toplumlarında yaşayan ya da seyahat eden kişiler için tehdit oluşturmaktadır. Deniz hayvanlarından kaynaklanan sokmaların büyük çoğunluğu tuzlu suda meydana gelmektedir ve nadiren tehdit edici özelliktedir.

Çoğu ısırma ve sokma ufak müdahaleler gerektirir ve birkaç saat ya da gün içinde geçer. Şiddetli sorunlar yaşama riski olanların çoğu küçük çocuklar, bağışıklık sistemi baskılanmış yaşlılar ve zehre alerjisi olanlardır. Ciddi ısırma ve sokmalar istenen sonucun sağlanması için çabuk bir tedavi gerektirir. Enfeksiyon kapan ısırıkların hastanede bakılması gerekebilir ve eğer ihmal edilirse ölümcül olabilir. Bazı durumlarda, ilaç ve ameliyat da gerekli olabilir. Bazı yılan ısırıkları organın kesilmesi, kalıcı şekil bozukluğu ve yaralanan bölgede fonksiyon kaybı ile sonuçlanabilir. Sokmalara alerjisi bulunan kişiler şiddetli ve bazen de ölümcül reaksiyonlar yaşayabilir.

Teşhis
Çoğu ısırma ve sokma ufak boyutludur ve resmi olarak teşhis edilmeleri gerekmez. Buna ihtiyaç duyulduğunda ise, teşhis kurbanın fiziksel muayenesine, yaralanmanın koşulları hakkında bilgiye ve eğer mümkünse yaralanmaya neden olan hayvanın bulunmasına dayanır. Değerlendirme için canlı hayvanı ya da köpeklerin, vahşi hayvanların, yılanların ve örümceklerin ölüsünü bulup getirmek özelikle önemlidir. Tetanos aşısı geçmişi ve zehre karşı olası alerjiler de önemlidir. Derin delinmiş ya da şiddetli ezilmiş yaraların neden olduğu hasarları değerlendirmek için fiziksel muayene gerekli olabilir. Şiddetli belirtileri değerlendirmek için göğüs röntgeni ve elektrokardiyografi de gerekebilir. Eğer enfeksiyon varsa mikroorganizmaları saptamak için laboratuar testleri istenebilir, kan ve idrar testleri yapılabilir. İnsan ısırmasından sonra kan testi hepatit B gibi hastalıklar için her zaman için gereklidir. Tıp çalışanları, insan ısırmaları vakalarında aynı zamanda eş ya da çocuk suistimali göstergelerini araştırmalıdır.
Ufak hayvan ısırıkları evde tedavi edilebilir. Yara su ve sabunla yıkanır. Temiz bir havlu ya da steril bir bandajla yaralı bölgeye basınç uygulamak kanamayı durdurabilir. Eğer gerekiyorsa antibiyotik merhemler ve steril bir pansuman yaraya uygulanabilir. Alternatif olarak şişmeyi ve enfeksiyonu önlemek için yaraya buz tatbik edilebilir. 15 dakika basınç uyguladıktan sonra bile kanaması durmayan ısırıkların bir doktor tarafından görülmesi gerekir. Eğer enfeksiyon belirtisi varsa tıbbi bakım gerekli olabilir. Kedi ya da bir insan tarafından ısırılan kişilerin doktora görünmesi gerekir. Aynısı yılan ısırıkları, derin ya da çukur açan ısırıklar, baş, eller ya da ayaklardaki ısırıklar, kırık kemikler, hasarlı sinirler ya da diğer büyük bir yaralanmaya eşlik eden ısırıklar için de geçerlidir. 

Eğer pek bilinmeyen bir hayvan, özellikle de belirgin bir neden olmaksızın, ısırmışsa kuduzdan şüphelenilebilir. Bu durumda bir doktora danışılması gerekir. Genellikle köpekler, rakunlar, kokarcalar, yarasalar, çakallar, tilkiler ve dağ sıçanları kuduz taşır. Kuduzdan şüphelenilen vakalarda kurbana kuduz aşısı ile birlikte çeşitli enjeksiyonlar yapılmalıdır. Şekeri olanlar, AIDS hastaları, kanser hastaları, beş yıl içinde tetanos aşısı olmamış kişiler ve enfeksiyona artan bir hassaslığı bulunan kişilerin de tüm ısırık ve ciddi sokmalara karşı tıbbi yardım alması gerekir.

Tıbbi tedavi ölü ve hasarlı dokuların alınmasını gerektirebilir. Tetanos aşıları güncel olmayan her hastanın bağışıklık artırıcı aşı olması gerekir. Bazı yaraların açık halde bırakılması ve kendi başlarına iyileşmelerine izin verilmesi gerekirken, diğerleri dikilmelidir. Yaraları ya da diğer sağlık sorunları sebebiyle enfeksiyona aday haline gelen kişilere antibiyotik verilmesi genellikle sınırlandırılmıştır. Buna karşın kedi ısırıkları ve insan ısırıkları genellikle antibiyotik ile tedavi edilir. Hastanın aynı zamanda hepatit B ve diğer hastalıklara karşı aşılanması gerekebilir. Bir takip randevusu da gerekli olabilir.

Örümceğin ısırdığı bölgeye, durum anlaşılır anlaşılmaz bir buz paketi tatbik edilmelidir. Ciddi bir örümcek ısırığına karşı tedavi kas gevşeticileri, antihistaminikleri, antibiyotikleri, ağrı kesicileri ve muhtemelen bir tetanos aşısını içerebilir. Nekrozlu bölgelere debridman ve deri nakli gerekebilir. Bir panzehir uygun olabilir, ancak çoğu kez gerekli değildir ve muhtemelen istenmeyen yan etkilere neden olabilir.

Çoğu sokma evde tedavi edilebilir. İğne deriden bir bıçak, tırnak, kredi kartı ya da sert bir kâğıt parçacığıyla kazınabilir. Cımbız önerilmez çünkü yaraya daha fazla zehrin gitmesine neden olabilirler. Bölgenin daha sonra temizlenmesi ve buzla kaplanması gerekir. Aspirin ve diğer ağrı kesiciler, antihistaminikler ve kalamin losyonu belirtilerin azaltılmasına iyi gelir. Alerjik reaksiyon yaşayan ya da yaşama riski bulunan kişilerin en yakındaki tıp merkezine gitmesi gerekir. Alerjisi olan kişiler anafilaktik şoka karşı adrenalin içeren bir ilk yardım kitini her zaman yanında bulundurmalıdır.

Kenelerin cımbız kullanılarak dikkatli biçimde çıkarılması gerekir. Kenenin baş kısmının derinin içinde kalmaması önemlidir. Eğer kene ısırığından sonra ateş, döküntü ya da ağrı gibi belirtiler ortaya çıkıyorsa derhal bir doktora danışılmalıdır.

Her ne kadar çoğu yılan zehirsiz olsa da, herhangi bir yılan ısırığının vakit kaybetmeden hastanede incelenmesi gerekir. Vakit varsa, kurban yara bölgesini sabun ve su ile yıkamalı, sonra yaralı bölgeyi kımıldatmamalı ve kalp seviyesinden aşağıda tutmalıdır. Yaralanan kişi bir değerlendirme ve tedavi yapılana kadar yiyecek içecek hiçbir şey, özellikle de alkol almamalıdır. Turnike kullanımı ile birlikte zehri emme konusunda tartışmalar bulunmaktadır. Bunlar yalnızca yardım uzaktaysa ve ilk yardım tekniklerine aşina olan biri tarafından yapılmalıdır. Ufak çıngıraklı yılan ısırıkları, bakırbaş ve su makosenleri gibi herhangi bir panzehir kullanmadan başarılı biçimde tedavi edilebilmektedir. Buna karşın mercan yılanları ve daha tehlikeli çıngıraklı yılan ısırıkları için yılan serumu gerekebilir.

Diğer tedavi tedbirleri arasında enfeksiyonu önlemek için antibiyotikler ve tetanos aşısı yer alır. Deniz hayvanlarının ısırma ve sokmalarıyla ilgilenilirken, kurbanın kımıldatılmaması gerekir. Dikenleri çıkarırken eldiven takılmalıdır. Bölgenin tuzlu su ile yıkanması ve zehri nötralize etmek için 30-90 dakika kadar çok sıcak su içine batırılması gerekir. Deriden kazınan denizanası dikenlerini nötralize etmek için sirke ve diğer maddeler kullanılır. İğneli vatoz yaralarını, içeride herhangi bir dikenin kalıp kalmadığını anlamak üzere genellikle bir doktor inceler. Bazen anestezik merhemler, antihistaminik kremler ve steroid losyonların faydası olabilir. Isırık ve sokmalar şiddetliyse acil durum bakımı gerekli olabilir.
Zehirli yılanlarınki gibi bazı ısırma ve sokmalar, diğer pek çok hayvandakine benzer biçimde ani bir tıbbi ilgi gerektirir. Çoğunlukla, öncelikle acil durum uygulamalarını bilen birine danışmak en iyisidir. Aynı zamanda hasta bir ısırık ya da sokmayı alternatif bir yöntemle tedavi etmeye başladığında, eğer enfeksiyon belirtileri ya da şiddetli alerjik reaksiyon ortaya çıkarsa, ani tıbbi yardım bulmaya çalışmalıdır.

Isırma ve sokmaların ağrı ve şişmesini hafifletmek için homeopatik tedavilerin yararı olabilir. Eğer muhtemel bir alerjik reaksiyon varsa, bu çareler acil durum müdahalesi için beklendiği sırada kullanılabilir. Kurt boğan, özellikle de kişi sokma sonrası korkulu ya da paniklemiş hissediyorsa yardımcı olabilir. Apis mellifica özelikle arı sokmaları için yararlı olabilir ve alerjik reaksiyonu azaltmayı sağlayabilir. Özellikle kişi kendini hasta ve güçsüz hissettiğinde, soluma güçlüğü çektiğinde alerjik reaksiyonu tedavi etmek için carbolicum acidum kullanılabilir. Cantharis, Marsh labrador çayı, kantaron ve ısırgan otu de diğer yararlı çarelerdir. Seçilen tedaviden her 15 dakikada bir, dozda 6cc ya da 12cc olacak şekilde dört doza kadar alınabilir.

Ufak ısırık ve sokmaları yatıştırmak ve aynı zamanda böcekleri uzak tutmak için bir Ayurveda tedavisi olan "neem” kullanılabilir. "Neem” tozunun ılık su ile karıştırılmasından kalın bir hamur yapılabilir. Daha sonrasında ise günde iki kez etkilenen bölgeye tatbik edilebilir. Tüm böcek ısırıklarını önlemek için ise, kovucu bir madde olarak "neem yağı” korumasız cilde sürülebilir. Böcek ısırıklarını yatıştırmak için kullanılan bir başka ayurvedik tedavi ise kişniş bitkisidir. Bir fincan kadar taze yaprağın bir blender içinde 1/3 fincan oranında suyla karıştırılması ve süzülmesi gerekir. Suyun bir buzdolabında muhafaza edilmesi gerekir ve her gün 30 ml kadarı alınabilir. Lapa kısım ise korunmalı ve günde bir ya da iki kez doğrudan etkilenen bölgeye tatbik edilmelidir.

Papain ya da bromelain içeren bir et yumuşatıcısından yapılan kompres, ısırık ve sokmaların zehrini kırmaktadır. Bunun nedeni çoğu zehrin protein tabanlı olmasıdır. Et yumuşatıcısı zehri nötralize eden bu tür proteinleri kırar. Ilık su ya da tuvalet ispirtosu ve toz haline getirilmiş et yumuşatıcısı kullanılarak kalın bir hamur elde edilir ve sonrasında rahatlama sağlaması için etkilenen bölgeye doğrudan tatbik edilir. Toz haline getirilmiş bromelain veya papain de kullanılabilir. Tipik ev mutfakları ya da ecza dolaplarında arı ya da yaban arısı sokmalarına karşı hızlı yatıştırıcılar mevcuttur. Soda ya da amonyak da arı sokmasını yatıştırabilirken sirke ve limon suyunun yaban arısı sokmalarına iyi geldiği kanıtlanmıştır.
Böcek kovucular böcek ısırık ve sokmalarından korunmaya yardımcı olabilir. İçinde konsantre miktarlarda DEET olanlar daha uzun süre etkili olmaktadır. Tatlı kokulu ıtırlardan kaçınılmalıdır. Çorap ve uzun pantolonlar da dahil beyaz ya da haki renkli giyinmek derinin ısırık ve sokmalardan korunmasını sağlar. Yabani bölgelere gidildiğinde her zaman için dikkatli olmak gerekir. Yüzülen bölgelerdeki uyarı levhaları dikkate alınmalıdır. Yabancı hayvanlara dokunulmamalıdır. Ölü ya da ölmekte olan hayvanlardan uzak durulmalıdır çünkü halen yaralanmaya neden olabilirler. Bir köpek tarafından tehdit edilen kişi hareketsiz durmalıdır. Eğer bir saldırı kaçınılmaz görünüyorsa, eller hassas bölgeleri kapatacak şekilde yüzükoyun yere uzanmak en iyi korunma yöntemidir. Eğer iş ya da seyahat durumuna bağlı olarak yüksek riske maruz kalma durumu bulunuyorsa önleyici nitelikte bir kuduz aşısı yapılabilir.
Anal Kanser Anal Kanser Anal kanser, anal kanalda meydana gelen ve genellikle nadiren görülen bir kanser türüdür.

Yorumlar

© 2013 alternatifterapi.com Tüm hakları saklıdır.

Eleman Türkiye