Yoganın farklı tipleri olmasına karşın hepsinin temel hedefi, ruh-zihin-beden dengesini sağlamaktır. Bunun yanı sıra farklı yoga tipleri, kişisel ve fiziki gelişimimizi farklı yöntemlerle etkileyerek, farklı yollar kullanır. Örneğin "Hatha yoga” daha çok fizik bedene odaklanırken, "Bhakti yoga” ilahi sevgiye yoğunlaşır.
Yoga türlerini, aynı hedefe giden farklı yollar olarak düşünebilirsiniz. Varılacak hedef ve temel yoga ilkeleri aynı olmasına karşın bazı teknikler ve hareketler farklılık gösterir. Yoga çeşitleri arasında seçim yaparken "En iyisi hangisidir?” gibi bir sorunun sorulması söz konusu değildir. Ancak "Benim için en uygun yoga türü/türleri hangisidir?” gibi bir soru sorulabilir. Uyulacak yoga felsefesinin türü kişinin fiziksel ve ruhsal gelişim seviyesine, ihtiyaçlarına, amaçlarına ve ilkeleri gibi pek çok farklı etmene bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Yoga türleri arasından hangisinin sizin için en uygun olduğuna karar vermek için önce hepsi hakkında bilgi edinmeli, daha sonra içsel olarak hangi türe doğru "çekildiğinizi” hissetmelisiniz. Seçim aşamasında "içsel çekilim” en önemli kriterdir. Çünkü özünüz, her zaman gelişiminiz için hangi yolun size daha iyi hizmet edeceğini bilir. Ancak iç sesinizi duymakta zorlanıyorsanız, kendinize yakın bulduğunuz birkaç farklı yoga türünü birden deneyimleyebilirsiniz. Ama bazı yoga eğitmenleri, belirli bir yoga türünün üzerine odaklanıp, o türün üzerinde çalışmanın, fiziksel ve ruhsal gelişimi desteklemek açısından daha hızlı sonuçlar vereceğini savunmaktadırlar.
Aklınızda bulunması gereken önemli nokta her zaman için "içsel çekim”dir. Bu nedenle yıllar boyu bir yoga türünü deneyimleyip üzerinde uzmanlaştıktan sonra, diğer türlerden birini de denemek isteyebilirsiniz. Kısaca diğer türü deneyimlemek için "içsel bir çekim” duyarsınız. Bu, tıpkı tamamlamanız gereken hayat derslerinizden birini tamamlamış olup, farklı bir maceranın sizi çağırmasına benzer.
Size rehberlik etmesi açısından bu yazımızda en temel yoga türleri arasındaki bazı farklılıklara, benzerliklere ve temel yoga ilkelerine değineceğiz.
ASHTANGA YOGA
Yoganın en temel sistemlerinden biri olan Ashtanga yoga, tabiri caizse bir klasiktir. Bu yoga sisteminin 8 temel ilkesi, hemen hemen diğer tüm sistemler için de geçerlidir. Etik, duygusal, zihinsel ve ruhsal öğretilerin tümünü kapsayan, komple bir sistemdir.
İşte Ashtanga yoganın 8 Temel İlkesi:
1)Yama: Bu ilke, herkesin mutlaka uyması gereken 10 temel kural içerir:
- Şiddet uygulamamak ve şiddet yanlısı olmamak,
- Her durumda dürüst olmak,
- Çalmamak,
- Seksüel enerjinin doğru kontrolü,
- Bağışlamaya çalışmak,
- Sabredebilmek,
- Şefkat ve merhamet duyguları barındırmak,
- Dürüst ve şerefli olmak,
- Temizlik ve arınmışlık (duygusal, spiritüel ve bedensel),
- Ölçülü ve sağlıklı bir diyet uygulamak
2)Niyama: Öz disiplin için gerekli 10 uygulamayı içerir.
- Kanaat etmek ve memnuniyet,
- İman ve bağlılık,
- Yardımseverlik ve yardım etme,
- Arkadaş canlısı ve hoşsohbet olmak,
- Alçak gönüllülük,
- Zihni kontrol edebilme,
- Uygun mantraları tekrarlama,
- Tanrı’ya (kutsal yaratıcı ve kutsal birliğe) inanç ve bağlılık,
- Yeminlerin ve adakların yerine getirilmesi
3)Asana: Yoga postürleri olarak bilinen yoga hareketleridir. Yaklaşık 84 çeşidi vardır. Ancak yoga hareketlerini yaparken unutulmaması gereken şey, bu hareketlerin sadece akrobatik hareketler olmayıp belli bir amaca hizmet ettiğidir. Yoga hareketlerini yaparken nefese konsantre olunmalı, hafif kas kasılmalarını, hafif kas gevşemeleri takip etmelidir.
4)Pranyama: Hayat enerjisi olarak bilinen "Prana”nın arttırılıp, doğru kontrol edilmesi için uygulanan nefes teknikleridir. Bu sayede bilincin daha üst hallerine ulaşabilmek için yeterli enerjimiz olacaktır.
5)Pratyahara: Bu yöntemde "hislerin maddi nesnelerden çekilip, içe yöneltilmesi” esas alınır. İnsan zihninin duyularla algılanan hislere kapılıp, hislere teslim olduğunda gelişimlerinin sınırlanması inancına dayanır. Bu basamakta uygulanan bazı tekniklerle, kişinin hisleri maddi objelerden uzaklaştırılarak kontrol altına alınır. Böylelikle zihin duyuların ve duyguların esiri olmaktan kurtulur.
6)Dharana: Konsantrasyon sağlamak için zihni merkez alıp odaklanmaya dayanır. Konsantre olmuş zihin, meditasyon yapabilir ve gerçeği algılayabilir.
7) Dhyana: Konsantrasyon ile yapılan meditasyon. Meditasyon, ya da olayların/şeylerin doğasına dalabilmeyi başarmak, tüm varoluşun gizemlerini anlamamızda bize yardımcı olur.
8)Samadhi: Düzenli ve konsantre meditasyon sayesinde algılayanın ve algılananın bütünleşmesi sağlanır. Böylelikle üzerinde konsantre olduğumuz ya da dikkatimizi verdiğimiz şey ile bütünlük sağlarız. Bu sayede "saf bilinç”in doğasındaki "birlik bilinci”ni deneyimleyebiliriz.
HATHA YOGA
Hatha yoga, belki de batıda en bilinen ve en popüler olan yoga türüdür. Her yoga türünün fizik bedene odaklanması haricinde, Hatha yoga bedene en çok yoğunlaşılan türdür. Özellikle fiziksel yönünün ağır bastığı bu türde, yoganın diğer felsefelerine de değinilmekle beraber, yoga duruşları üzerine daha fazla odaklanılır. Ayurveda ile de yakın bağlantısı olduğu düşünülen bir türdür.
Hatha kelimesi birleşik bir kelime olup "Ha” ve "Tha” kelimelerinden oluşur. "Ha” güneş ya da güneş ilkeleri olarak; "Tha” ise ay ya da ay ilkeleri olarak bilinir. Vücudun sağ yarısında güneş ilkelerinin, sol yarısında ise ay ilkelerinin baskın olduğuna inanılır. Sağlık durumunun ise ancak bu ikili arasında uyum ve bütünlüğün olduğu durumda gerçekleşeceğine inanılır.
Hatha yoganın hem fiziksel bedene hem de ruhsal varlığa bir çok faydaları vardır. İnce ve esnek bir bedene, ışıldayan bir yüze, berrak bir sese, parlayan gözlere, cinsel enerjinin kontrolüne, sağlıklı bir sindirim sistemine, sinirlerin ve "Nadi”lerin arınmasına yardımcı olur. Kişi çok daha aktif, uyanık, canlı ve enerjik olur. Donukluk ve zihin dağınıklığı önlenerek, zihin berraklığı sağlanır. Tüm bunlar sonunda yüksek benliğin gelişimine de katkıda bulunur.
Hatha yoganın ilk aşamalarında donukluk kaybolarak fiziksel bedene bağımlılık azalır. Ancak tüm bunlara ulaşabilmek için kişinin bu disiplinin önerdiği şekilde beslenmesi ve davranış tarzı geliştirmesi gerekmektedir.
Hatha yoga yolunda ilerlemek isteyen kişilerin aşırı yeme eyleminden, aşırı efor sarfetmekten, çok fazla konuşmaktan, çok kalabalık sosyal ortamlarda sıkça bulunmaktan, aşırı sosyal temastan ve zihin dalgalanmalarından kaçınması gerekir.
Hatha yoganın bizi "Raja yoga”ya hazırladığını söyleyen eğitmenler de vardır.
KARMA YOGA
Karma yoga "vazife” ya da "hizmet” (Seva) demektir. Bu anlayışa göre kişi kendi çıkarları ya da arzuları doğrultusunda kazanacağı faydaları göz ardı ederek, vazifesini en iyi şekilde gerçekleştirmeye çalışmalıdır.
Kişi elinden gelenin en iyisini yapar, yaptığı göreve kendini adar ve bu esnada zihninin, yaptığı görevin kendine sağlayacağı faydaları düşünmesine izin vermeyerek ben merkezciliğin önüne geçmiş ve zihnin enerjisinin dağılmasını önlemiş olur.
Karma yogaya göre hayattaki mutsuzluk ve üzüntülerin tek kaynağı "sahiplenme”dir. Ancak kişi görevinden hiçbir kazanç beklemedikçe ve sahiplenme arzusu ortadan kalktığında tüm keder ve üzüntülerinden kurtularak özgürleşir. Bunu başarabilmenin yolunun ise "Tanrı’nın iradesine teslim olmak” ve "Tanrı’yı dışarıda değil kendi içimizde, kalbimizin içerisinde hissedebilmek” ile mümkün olabileceğini savunur. "Ayurveda” ve "Karma yoga” birbiriyle iç içe olan iki sistemdir.
BHAKTİ YOGA
En temel tanımıyla sevgi yogası olarak bilinir. Bhakti, "adanma” veya "koşulsuz Tanrı sevgisi”dir. Bhakti yoga bize, kutsal olanla aşk içinde bütünleşmek için nasıl ibadet edebileceğimizi ve meditasyon yapabileceğimizi öğretir.
Bhakti yogada kutsal ibadet, mantra, ses, şarkı ve dans çalışmaları yer alır. Bu yoga sayesinde duygusal dengesizliklerin üzerinde kontrol geliştirerek huzur ve gönül ferahlığına kavuşuruz. Genellikle Karma yoga ile birlikte yapılır.
İlahi olanla bağlılık, her görevi, kendimiz için bir çıkar gütmeden ve ona bir servis olarak sunmamızı sağlar.
JNANA YOGA
Jnana, "gerçek doğaya ait bilginin bilinmesi” ya da "bilgi yolu” anlamlarınaına gelmekle beraber, zihnimizin arkasında yer alan "ben”i tanımamıza yardımcı olur ve sıradan bilgi ve fikirlerle uğraşmaz.
Jnana yoga eğitmenleri, serbest meditasyon için "doğru düşünme” ve "doğru akıl yürütme” tekniklerini öğretirler. Kişi bu yöntemler sayesinde "mutlak doğru”yu bulmak için keskin bir zihne sahip olur.
Bu yoga ile sınırlı insani hafızamızı genişleterek, evrenin arkasındaki sonsuz ve ebedi bilinç ile bütünleşebiliriz.
RAJA YOGA
Raja yoga, "muazzam yol” anlamına gelir. Çok yönlü ve integral bir yoga sistemidir.Vazife, kutsal olanla bağlılık ve bilgeliği esas alarak, zihnin kontrolü hedeflenir. Zihin kontrol altına alındığında, bilincin çok daha üst seviyelerine çıkacağına inanılır. Ashtanga yoganın pek çok ilkesini esas alır (özellikle Dharana, Dhyana ve Samadhi). Hatta Ashtanga yoganın diğer adı olduğunu söyleyenler de vardır.
KUNDALİNİ YOGA VE TANTRA
Kundalini yoga, uyku halindeki Kundalini enerjisini uyandırıp bu enerjiye hakim olabilmeyi öğretir. Kundalini, transformasyon için gerekli psişik enerjidir. Kundalininin kuyruk sokumu bölgesinde, üç psişik sinirin kesiştiği bölgede (Ida, Pingala ve Sushumna) olduğu düşünülmektedir. Kundalini bir kez uyandırıldığında, kuyruk sokumundan tüm omurga boyunca spiraller çizerek yükselir ve en tepedeki taç çakraya kadar ulaşır. Katettiği yol boyunca bir çok gizli kalmış gücü uyandırır, içsel melekeleri ve mistik deneyimleri arttırır. Kozmik prensipleri deneyimlememizi sağlayarak en üst "kendini biliş” seviyesine ulaşabilmemizi sağlar. Kundalini, Laya yoga ve Mantra yoga gibi bir çok tantrik prensipte vurgulanmaktadır. Bu metodlar ruhsal amaçlar doğrultusunda kullanılarak okült güçler kazanmayı hedefleyen çalışmalardır.