Osteoartrit (OA), artritin dünyada en sık görülen şeklidir. Daha önceden dizdeki OA için ameliyat son çare ve ağrılı bir seçenek olarak görülmekteydi. Şimdi ise yeni bir tedavi uzmanlar tarafından OA’nın çaresi olarak görülüyor.
Tedavinin ismi yağdan türetilmiş kök hücre terapisi (fat derived stem cell therapy). Hastanın kendi yağından, özellikle de karın bölgesindeki yağdan alınmış kök hücreler, eklemin ve tendonun kendini yenilemesine yardımcı oluyor. Hücreler kayıp veya zarar görmüş hücrelerin yerine geçmeleri için etkilenmiş bölgeye enjekte ediliyorlar. Bu sayede enflamasyonu azaltarak dokunun tamirini ve sağlıklı doku oluşumunu destekliyorlar. Her ne kadar bu terapi henüz gelişme aşamasında olsa da alınan erken sonuçlar kıkırdağın kendini yenilemesine ve eklem replasmanı ameliyatının 10 – 20 sene ertelenebilmesine yarayabileceğini, hatta hastalık erken bir aşamasında ise gelişmesini tamamen durdurabileceğini gösteriyor.
Araştırma henüz devam etmekte fakat çalışma artrit hastalığı olan köpeklerde ve daha sonra insanlarda başarılı sonuçlar verdi. Terapiyi sağlayan Avustralyalı şirketlerden biri olan HiQCell geçen sene artrit hastalarındaki başarı oranının %80’in üstünde olduğunu belirtti. Bu şirkette yapılan terapi yaklaşık bir saat sürüyor ve hasta ağızdan alınan sakinleştiricinin etkisi altında oluyor. Yaklaşık 200 gram karın bölgesi yağı alınıyor (küçük bir liposuction prosedürüne benzer şekilde). Yağdan elde edilen kök hücreleri doğrudan dize enjekte ediliyor ve hasta sonrasında evine gidebiliyor. Bu hücreler dize girdiğinde kıkırdak bozulmasında etkili proteinleri algılayıp cevap olarak "iyi” proteinler salgılıyorlar. Bundan sonra var olan kıkırdak yapıcı ve tendon yapıcı hücrelerin yeni doku üretimine başlamasını sağlıyorlar.
Faydaları ve Riskleri
Terapinin enflamasyon karşıtı etkileri anında görülüyor. 10 gün içinde ağrı azalıyor ve eklem fonksiyonu iyileşiyor. Hastalar dizlerini daha sağlam hissettiklerini ve daha rahat hareket ettiklerini belirtiyor. Bazı hastalarda 6 ayda yüzde 30 kıkırdak yenilenmesi görülüyor. Ağrıdaki iyileşme ise %30 – 100 arasında değişiyor.
Terapinin riskleri az. Alınan yağ hastanın kendisinden olduğu için tehlike teşkil etmiyor. Ayrıca kök hücreler, kemik iliğinden alınıp laboratuarda büyütülmesi yönteminin aksine yağdan hızlıca elde ediliyor. Elbette her cerrahi operasyonda olduğu gibi enfeksiyon veya antibiyotiklere karşı ters reaksiyon gösterme riskleri mevcut. Hastanın yağın emildiği bölgede hissettiği ağrı ve görülen morarma 10 – 14 gün içinde geçiyor.
Osteoartrit hastalığının erken veya orta evrelerinde olan herkes tedaviden faydalanabiliyor. Fakat hastalıktan ciddi anlamda etkilenmiş eklemlerde önemli iyileşmeler görülmüyor.