Ayurveda'ya göre, zihnin nasıl çalıştığını anlamak için önce doğa'nın işleyişini anlamak gerekir. Bilincimiz'de rüzgar, ateş ve yağmurun karşılığını bulmalıyız. Zihnimiz Doğa'nın bir parçası olduğundan aynı temel yapı ve kanunlardan oluşur.
5 Element Ayurvedik düşünce tarzının ana unsurunu oluşturur. Bu elementler zihnin nasıl çalıştığına dair bir anahtar veya ipucu vermektedir. Zihin'deki 5 Element beden'dekinden daha ince bir yapıya sahiptir.Önce genel olarak 5 Element'in ne olduğunu hatırlayalım:
Boşluk (uzay)-hava- ateş- su- toprak. Dünya'da ki herşey bu 5 Elementin farklı oranlarda kombinasyonundan oluşmaktadır.
5 Element'in Ana Özellikleri:
- Toprak: Soğuk, kuru, ağır, kaba, katı, statik, sert, buğulu, bulanık
- Su: Soğuk, ıslak, nemli, ağır, kaba, statik, yumuşak, bulanık, akışkan, pürüssüz
- Ateş: Sıcak, kuru, hafif, ince, hareketli, keskin, sert, berrak
- Hava: soğuk, kuru, hafif, ince, keskin, berrak, sert, hareketli
- Boşluk: Soğuk, kuru, hafif, ince, hareketli, keskin, yumuşak, berrak, pürüssüz, sıvı
Beden'deki Karşılığı:
- Toprak: Kemikler ve ana yapı, sağlamlık, ayakla diz arası, anüs, koku alma duyusu, burun, mide
- Su: Tüm sıvılar ve akışkanlık, tad alma duyusu, dil ve ağız, kalça, üreme organları, akciğerler,
- Ateş: Sindirim Sistemi, mide, gözler, ince bağırsak
- Hava: nefes, akciğerler ve diyafram, kalp, dokunma duyusu, kollar ve eller, cilt
- Boşluk: baş, vücut boşlukları, duyma duyusu, kulaklar ve ses telleri, boğaz
Zihin'deki karşılığı:
- Boşluk: Zihin esas olarak boşluk elementinden oluşmuştur. Maddesel olarak zihin ile boşluk benzerlik gösterirler. Zihnin açıklığı, genişliği (boşluğu) tekâmül seviyesi ile doğru orantılıdır.
- Hava: Zihin hareket halindeyken rüzgara benzer. Zihnin İkinci elementi hava'dır. Zihin hareket kabiliyeti ve potansiyeli ışık hızından bile yüksektir. Zihninizi gözlemlediğinizde bunu görürsünüz. Zihnin devamlı aktif olarak çalışması hava elementi ile ilişkilidir.
- Ateş: algılama ve anlama kabiliyeti'dir.
- Su: empati kurma ve duygular'dır
- Toprak: hafıza ve bağımlılık'dır.
Zihnin 3 katmanı vardır:
- İç bölüm: Bu katmana iç bilinç de denilir ve burası hava elemnti ile ilişkilidir. Duygular ve bilmenin kaynağı, en derinlerde hissettiğimiz ancak tam ifade edemediğimiz bölüm'dür burası.
- Orta bölüm: Bu bölüme zeka da denilir ve burası ateş elementi ile ilişkilidir. Dış izlenimlderi içeri ve iç eğilimleri de dışarı taşıyan köprü niteliğinde ki bölümdür. Algıladıklarımızı sebeplendirme, yorumlama, yargılama ve karar verme bölümüdür.
- Dış bölüm: Bu katmana his ve duygu denir ve su elementi ile ilişkilidir.Dış dünya'dan bilgi ve izlenim toplayan, günlük hayatta duyular ve duygular tarafında kontrol edilen bölüm'dür.
Benliğin 2 Katmanı:
Diğer 3 katman bu iki katman arasında işlev görür. His ve Duygu bölümü olan Dış katman kendini Dış Benlik, yani fiziksel beden ile özdeşleştirir. Diğer taraftan İç Bilinç de İç Benlik olan Ruh'a bağlıdır. Orta bölüm de ego ile ruh arasında köprü görevi görür.
1. Dış Benlik: Ego
Burası toprak elementidir. Dış Benlik sınırlı, katı ve ayırımcı kişiliğimiz olan ego'yu temsil eder.
2. Iç Benlik: Ruh
Burası ise sınırsız ve sonsuz olan boşluk elementidir. İç Benlik beden, imaj ve kimliği ötesine geçen Birlik bilinci ve farkındalık'tır denebilir.
- Toprak: Ego
- Su: Duyusal Zihin
- Ateş: Zeka
- Hava: Iç Bilinç
- Boşluk: Yüksek Benlik