Ocimum basilicum
- Türkçe Adı: Fesleğen
- İngilizce Adı: Basil
- En Sık Bulunduğu Bölgeler ve Genel Özellikleri: Aslen Hindistan, Afganistan, Pakistan gibi ülkelere özgü olan bitki, daha sonradan tüm dünyada yaygın olarak yetiştirilmeye başlanan bir bitki haline gelmiştir. Oldukça keskin ve hoş kokulu otsu bir bitki olan fesleğen, medikal amaçlı kullanımının yanı sıra sıklıkla kullanılan bir baharat olma özelliği de taşımaktadır.
Kullanılabilir kısımlar: Bitkinin toprak üstü kısımları, özellikle yaprakları taze veya kurutulmuş olarak, ayrıca yapraklardan elde edilen uçucu yağ medikal amaçlar için kullanılmaktadır.
İçeriğindeki Bileşenler: Uçucu yağ (östragol, linalool, ögenol), kafeik asit türevleri, flavonoidler, metil sinamat, metil kavikol, osimen, sineol, ksantomikrol vs.. başta olmak üzere birçok bileşen içermektedir.
Etkileri ve Kullanıldığı Durumlar: Fesleğen, C vitamini,kalsiyum, magnezyum, potasyum ve demir açısından oldukça zengin besleyici bir gıdadır. Fesleğenin içerdiği metil sinamat, metil kavikol, osimen, sineol ve linalool adlı bileşenlerin, sinek kovucu özellikleri olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle balkonlarda sıklıkla pencere kenarlarına yerleştirilmektedir.
Fesleğen yağının bağırsak kurt ve larvalarını öldürücü özelliği olduğu düşünülmektedir. Bunun haricinde yapılan çalışmalar sonunda fesleğenin antimikrobiyal etkileri olduğu da görülmüştür. Uçucu yağın içeriğinde %85 oranında bulunan östragolün, farelerde karaciğer karsinomunu tetiklediği görülmüştür.
Fesleğen halk arasında,
- Mide spazmlarını gidermek,
- Bazı böbrek hastalıklarının tedavisine yardımcı olmak,
- Doğumdan önce ve sonra kan dolaşımını düzenlemek,
- Yılan ve böcek ısırıklarınının tedavisinde,
- İştahı arttırmak için,
- Sindirim sistemindeki gaz birikimini gidermek ve sindirim sistemini rahatlatmak amacıyla,
- Diüretik olarak (idrar söktürücü),
- Emziren kadınlarda sütü arttırıcı olarak,
- Ağız ve boğaz antiseptiği olması amacıyla,
- Nezle tedavisinde,
- Burun içini parazitlerin istila etmesiyle oluşan burun yolu enfeksiyonlarında,
- Bağırsak parazitlerini düşürmek amacıyla oral yoldan (ağızdan alınarak) kullanılır.
Fesleğen, siğillerin üzerine uygulandığında, siğillerin iyileşmesine yardımcı olacağı düşünülmektedir. Yukarıda sayılanların haricinde fesleğen, gıdalarda yaygın olarak kullanılan bir baharattır.
Kullanım Şekli ve Dozaj: Fesleğen, sindirim sistemi problemlerini çözmek için çay şeklinde demlenerek öğün aralarında, günde üç kez tüketilmektedir. Fesleğen çayı demlemek için 2-4 gram fesleğen yaprağını 150 ml kaynar suya atarak 10-15 dakika bekletiniz ve süzerek içiniz. Bu kürü 8 gün tekrarlayıp 14 gün ara verdikten sonra tekrar uygulayabilirsiniz.
Güvenlik ve Yan Etkileri: Fesleğenin gıdalarda bulunana miktarının tüketimi güvenli kabul edilmekle beraber, Amerikadaki gıdalardaki kullanımı GRAS statüsündedir (güvenli)
Bu bitkinin medikal amaçlı ve uygun dozlarda kısa dönemli kullanımı da güvenlidir. Ancak fesleğenin uzun dönemli ve yüksek dozlarda kullanımı ve fesleğen yağının kullanımı güvenli kabul edilmemektedir. Bunun nedeni fesleğen yağının içerdiği östragolün hepatokarsinojenik ve mutajenik olduğu düşüncesidir. Fesleğenin baharat olarak kullanımı, çocuklar, gebeler ve emzirme dönemindeki kadınlar için de güvenlidir.
Diğer Bitkilerle /Gıdalarla / Gıda Takviyeleriyle Etkileşim:
Herhangibir etkileşim durumu rapor edilmemiştir
İlaçlarla Etkileşim:
Herhangibir etkileşim durumu rapor edilmemiştir
Hastalıklar veya Durumlarla Etkileşimi:
Herhangibir etkileşim durumu rapor edilmemiştir
Ayurveda’da Kullanılan İsmi: Tulsi
Tadı: Acı
Kullanılan Kısımları: Yaprakları
Enerjetiği: Isıtıcı
Sindirim Sonrası Etkisi: Acı
Dosha’lar Üzerindeki Etkileri: Vata ve Kapha’yı azaltırken, Pitta’yı arttırır
Genel Nitelikleri: Diyaforetik (terletici), nervin (sinirleri güçlendirici ve sakinleştirici), antispazmodik (spazm giderici), antibakteriyel, antiseptik
Özellikle Etkilediği Sistemler: Solunum, sinir, sindirim
Kullanım Alanları: Nilüferden sonra belki de Hindistan’daki en kutsal bitki olarak kabul edilen fesleğen, birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Fesleğen, kalbi ve zihni açarak aşk ve bağlılık enerjisi getirir. Arzu, sadakat ve zihinsel berraklık sağlar. Fesleğenin, kolye olarak takıldığında bağlılık enerjisi getirdiğine inanılır.
Fesleğen immün sistemi güçlendirerek ve aurayı temizleyerek, sezgileri güçlendirir. Saf bilinci güçlendirdiğine inanılmaktadır.
Bu bitki, temizleyici etkileri nedeniyle her evde bulundurulması gereken bir bitkidir. Ortamdaki pozitif iyonları yakalayıp negatif iyon salarak, ortamın enerjisini düzenler.
Fesleğen, soğuk algınlığı ve akciğer problemlerine karşı güçlü bir diyaforetik (terletici) ve ateş düşürücüdür. Fazla Kapha’yı akciğerler ve burun yolundan atarak, Prana’yı arttırır, hislerin duyarlılığının artmasını sağlar. Bunun haricinde kolondaki fazla Vata’yı uzaklaştırarak emilimi arttırır. Ancak yüksek Pitta durumunda kullanılmamalıdır.
Bal ile karıştırılarak alındığında zihnin berraklığını arttırır, sinir dokusunu ve hafızayı güçlendirir. Fesleğen suyunun mantar öldürücü özelliğe sahip olmasından dolayı, topikal olarak uygulandığında ciltteki mantar enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılır. Başağrısı ve menstural ağrıları gidermek için de kullanılmaktadır.