27 Eylül 2013 tarihinde "British Journal of Nutrition” adlı uluslar arası bilimsel bir dergide sonuçları yayımlanan bir klinik araştırmanın sonuçları, bazı doğal gıdalarda bulunan "likopen” ve "lutein” adlı bileşenlerin, bir çok kalp damar hastalığına yol açan "ateroskleroz”a karşı koruyucu olduğunu ortaya çıkardı.
Ateroskleroz, halk arasında damar sertliği olarak bilinmektedir. Ateroskleroz adlı hastalıkta, kalpten çıkan büyük ya da orta boy atar damarların içerisinde plaklar oluşarak, damar iç çeperi daralır ve ve bu damarlar sayesinde oksijenli kanın taşındığı organlara yeterince kan akışı gerçekleşemez. Eğer ateroskleroz, koroner arterlerde meydana gelmişse angina ve kalp krizi gibi hayatı tehdit edici hastalıklar ortaya çıkar. Ya da ateroskleroz böbreği besleyen bir damarda oluşmuşsa böbrek yetmezliği, beyni besleyen bir damarda oluşmuşsa felç gibi çok ciddi hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu nedenle bilim adamları aterosklerozun önüne geçebilmek için bir çok deneyler, klinik araştırmalar ve çalışmalar yürütmektedirler.
Son zamanlarda Peking Üniversitesi’nde, bazı doğal bitkilerde bulunan "likopen” ve "lutein” adlı antioksidanların aterosklerozu önlemede etkili olup olamayacağı araştırılmıştır. Bu amaçla yapılan klinik araştırmaya, yaşları 45 ile 68 arasında değişen ve ateroskleroz başlangıcı olduğu görülen 144 kadın ve erkek katılmıştır.
Araştırmaya katılan hastaların karotid intima media kalınlığı (kalbe ait büyük bir atardamarın iç çeperinin kalınlığı, CAIMT) ölçülerek bu hastalarda ateroskleroz başlangıcı tespit edilmiştir. CAIMT parametresi, erken aterosklerozun, kalp krizi ve felç gibi muhtemel kalp ve damar hastalıkların teşhisinde kullanılan bir parametredir.
Araştırmaya katılan hastalar, üç gruba ayrılmışlardır. İlk gruptaki hastalara günde 20 mg. "lutein” gıda takviyesi verilmiştir. İkinci gruba 20 mg "lutein” ve buna ilaveten 20 mg "likopen” takviyesi verilmiştir. Üçüncü gruba ise plasebo verilmiştir (yani hiçbir gıda takviyesi verilmemiş, tedavi uygulanmamıştır). Araştırma 1 yıl sürmüş ve her üç gruptaki hastalar da bu süre zarfında kendilerine verilen gıda takviyelerini düzenli olarak kullanmışlardır.
Araştırmanın başında ve sonunda, her üç gruptaki hastalarda Doppler ultrasonografi tekniği kullanılarak, CAIMT parametresi ölçülmüş, buna bağlı olarak da hastalardaki ateroskleroz gelişiminin ne durumda olduğu değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda herhangi bir gıda takviyesi kullanmayan gruptaki CAIMT parametresinin sabit olduğu tespit edilmiştir. Kısacası bu grupta herhangi bir iyileşme görülmemiştir. Lutein gıda takviyesi kullanan gruptaki hastaların CAIMT parametresinin belirgin oranda düştüğü, yani hastalığın iyileşme gösterdiği görülmüştür. Üçüncü grupta bulunan ve hem likopen hem de lutein gıda takviyeleri kullanan gruptaki hastalar ise CAIMT parametresinin en belirgin oranda düştüğü hastalar olup, en belirgin iyileşme bu grupta görülmüştür.
Çalışmayı yürüten araştırmacılardan Zhi-Yong Zou, konuyla ilgili şunları söylemektedir:
"Ateroskleroz, yaşlanma, genetik yatkınlık, düzensiz hayat tarzı ve beslenmenin bir sonucu olarak ortaya çıkan bir hastalık olmakla beraber, yaptığımız araştırmalar sonucu bu hastalığın önüne geçilmez bir hastalık olmadığını, önüne geçmenin yolları olduğunu, hatta oluşmuş hastalığı geri döndürmenin bile mümkün olabileceğini gözlemledik.”
Araştırmayı yürüten araştırmacılar yaptıkları çalışmayla ilgili şunları söylemektedirler:
"Bizim araştırmamız, lutein ve likopenin ateroskleroz başlangıcı görülen hastalar üzerindeki etkisini araştıran ilk randomize ve kontrollü klinik araştırmadır. Bu çalışmamızın sonucunda likopen ve lutein adlı antioksidan gıda takviyelerinin kullanımının, CAIMT parametresini azalttığını yani belirgin iyileşme ortaya koyduğunu gözlemledik. Tek başına lutein gıda takviyesinin kullanımının da işe yaradığını kaydetmemize rağmen, likopen ve lutein gıda takviyesini beraber kullanan hastalardaki iyileşme oranlarının daha belirgin olduğunu tespit ettik. Kısacası likopen ve lutein takviyelerinin kullanımının, aterosklerozu önlemek için kullanılabilecek yeni bir strateji ve etkin bir yol olduğu düşüncesindeyiz.”
Özellikle 40 yaş üzerindeyseniz, hipertansiyon ya da yüksek kolesterol gibi bir hastalığınız, ailenizde kalp hastalığı öyküsü ya da ateroskleroz riskini arttıran herhangi bir durumunuz varsa, düzenli olarak kullanacağınız "likopen” ve "lutein” gıda takviyeleri sayesinde kalp krizi, inme, angina vs.. bir çok hastalığı önleyebilme şansınız vardır. Ya da bu doğal antioksidanları gıda takviyesi olarak kullanmak yerine, her gün lutein ve likopen açısından zengin besinlerle beslenerek de kalp hastalıklarına karşı korunabilirsiniz.
Likopen Açısından En Zengin 10 Doğal Besin:
1)Domates: 100 gram domateste 45902 mikrogram likopen bulunur.
2)Guava veya Çilek: 100 gram Guava meyvesinde 5204 mikrogram likopen bulunur.
3)Karpuz: 100 gram karpuzda 4532 mikrogram likopen bulunur.
4)Greyfurt: 100 gram greyfurt meyvesinde 1419 mikrogram likopen bulunur.
5)Kurutulmuş Maydonoz veya Fesleğen: 100 gram kurutulmuş maydanozda 397 mikrogram; 100 gram kurutulmuş fesleğende 393 mikrogram likopen bulunur.
6)Hurma: 100 gram hurma meyvesinde 159 mikrogram likopen bulunur. Orta boy bir hurmanın tümünde ise 267 mikrogram likopen vardır.
7)Kuşkonmaz: 100 gram kuşkonmazda 30 mikrogram likopen bulunur.
8)Karaciğer: Tavuk karaciğerinin 100 gramında 25 mikrogram likopen bulunur.
9)Kırmızı pul biber: 100 gram toz kırmızı biberde 21 mikrogram likopen bulunur.
10)Kırmızı Lahana: 100 gram toz kırmızı lahanada 20 mikrogram likopen bulunur.
Lutein Açısından En Zengin 20 Doğal Besin:
1)Kara lahana: 100 gramında (haşlanmış) 19696 mikrogram lutein bulunur.
2)Ispanak: 100 gramında (çiğ) 15690 mikrogram lutein bulunur.
3)Şalgam: 100 gramında 11915 mikrogram lutein bulunur.
4)Hardal yaprağı: 100 gramında 5960 mikrogram lutein bulunur.
5)Maydanoz: 100 gramında 5560 mikrogram lutein bulunur.
6)Karahindiba ve hindiba: 100 gramında 4708 mikrogram lutein bulunur.
7)Bezelye: 100 gramında 2400 mikrogram lutein bulunur.
8)Marul: 100 gramında 2312 mikrogram lutein bulunur.
9)Kabak: 100 gramında 2248 mikrogram lutein bulunur.
10)Brüksel lahanası: 100 gramında 1541 mikrogram lutein bulunur.
11)Brokoli: 100 gramında 1497 mikrogram lutein bulunur.
12)Pop corn: 100 gramında 1450 mikrogram lutein bulunur.
13)Kahvaltılık gevrek (corn flakes): 100 gramında 1355 mikrogram lutein bulunur.
14)Fındık-fıstık: 100 gramında ortalama 1206 mikrogram lutein bulunur.
15)Domates (güneşte kurutulmuş): 100 gramında 1200 mikrogram lutein bulunur.
16)Taze soğan: 100 gramında 1337 mikrogram lutein bulunur.
17)Yumurta: 100 gramında 1096 mikrogram lutein bulunur.
18)Bal kabağı: 100 gramında 1013 mikrogram lutein bulunur.
19)Kuşkonmaz (haşlanmış): 100 gramında 771 mikrogram lutein bulunur.
20)Zeytin: 100 gramında 509 mikrogram lutein bulunur.