Peritonsiller Apse - Alternatif Tedavi

Ağrı, şişme ya da tıkanıklığa neden olabilen, bademciğin yanında oluşan irin birikimidir.

Peritonsiller Apse

Peritonsiller apse boğaz dokusunda, bademciğin yanında oluşur. Apse, enfeksiyonlu deri veya yumuşak doku bölgesinin yakınında oluşan irin birikimidir. Ağrı, şişme ya da boğazda tıkanıklığa neden olabilir. Eğer boğazda tıkanma oluşursa yutkunmak, konuşmak ve hatta nefes almak bile zorlaşır. Bir bademcik (tonsil) enfeksiyonu (tonsilit olarak bilinir) yayıldığında ve yumuşak dokuda enfeksiyona neden olduğunda, bu peritonsiller apse ile sonuçlanabilir. Peritonsiller apse yetişkinlerde oldukça yaygındır ancak bebeklerde ve küçük çocuklarda ender görülür.

Peritonsiller apse, tonsilit yani bademcik iltihabının en yaygın komplikasyonudur. Bu rahatsızlığa yol açan bakteri, streptokok boğaz ağrısına neden olan bakteriye benzer. Streptokok bakterisi genellikle bademciklerin çevresindeki yumuşak dokularda (genellikle tek tarafta) enfeksiyona neden olur. Doku daha sonra yakındaki bezler yoluyla giriş yapan anaeroblar (oksijensiz yaşayabilen bakteri) tarafından istila edilir. Dental enfeksiyon (periodontit ve jenjivit gibi diş eti enfeksiyonları) da bir risk faktörü olabilir. Diğer risk faktörleri şunlardır:
  • Kronik tonsilit
  • Enfeksiyöz mononükleozis
  • Sigara içmek
  • Kronik lenfosit lösemi
  • Bademciklerde taş ya da kalsiyum tortuları (tonsillolit)
Peritonsiller apsenin ilk belirtisi genellikle boğaz ağrısıdır. Apse geliştikten sonra bunu ateş ya da diğer belirtilerin olmadığı bir dönem takip eder. n başlaması ile apse oluşumu arasında 2 ila 5 günlük bir gecikme olağan dışı değildir.
  • Ağız ya da boğazda iltihaplanma ile ilgili olarak genellikle tek tarafta şişme meydana gelebilir. 
  • Uvula (boğazın ortasında yer alan doku çıkıntısı, küçük dil) ağzın şişmiş tarafından diğer yana doğru itilebilir..
  • Boyundaki lenf bezleri genişleyebilir ve dokununca acıyacak oranda hassaslaşabilir.
Aşağıdaki bulgu ve belirtiler de gözlemlenebilir:
  • Ağrılı yutkunma
  • Ateş ve titreme
  • Çene kaslarında ve boyun kaslarında spazm (trizmus ve tortikolis) 
  • Apsenin olduğu tarafta kulak ağrısı
  • Genellikle "zayıf patates” sesi (ses, ağız sıcak patatesle doluymuşçasına çıkar) olarak adlandırılan zayıf ve boğuk ses
  • Tükürüğü yutmakta güçlük
Peritonsiller apseden şüphelenilen durumlarda ateşin eşlik ettiği boğaz ağrısı ve diğer belirtileri doktorla görüşmek gerekir. Eğer boğaz ağrısı ve yutkunamama, nefes almakta zorlanma, konuşma güçlüğü, salya artışı ya da hava yollarındaki tıkanıklığa dair başka bulgular varsa, çok gecikmeden bir hastanenin acil servisine başvurulması gerekir.

Teşhis
Peritonsiller apse genellikle sağlık geçmişine ve fiziksel muayeneye dayanarak teşhis edilir. Görülebilecek kadar büyük ise kolaylıkla teşhis konulur. Doktor bir ışık ve dil pensi kullanarak ağzın içine bakacaktır. Boğazın kenarında, bademciklerin yanında oluşan şişme ve kızarıklık, bir apse olduğuna işaret eder. Doktor içerideki enfeksiyon nedeniyle irin birikip birikmediğini anlamak için eldivenli parmağı ile bölgeye nazikçe bastırabilir.

Genellikle laboratuar testleri ve röntgen kullanılmaz. Bazen, özellikle de başka bir üst solunum yolları hastalığı olmadığından emin olmak için, röntgen ya da ultrason çekilir. Bu durumlar arasında şunlar yer alabilir:
  • Epiglot (yiyeceklerin soluk borusuna kaçmasını önleyen doku flebi) iltihabı olan epiglotit.
  • Retrofaringeal apse denen yutak ardındaki yumuşak dokunun altında oluşan irin kesesi (peritonsiller apseye benzer ancak farklı konumda oluşur). 
  • Yumuşak dokunun kendisinde oluşan bir enfeksiyon olan peritonsiller selülit (peritonsiller apseler doku yüzeyinin altında oluşur).
Doktor mononükleoz virüsü için test yapabilir. Bazı uzmanlar mononun, peritonsiller apselerin neredeyse %20’si ile ilişkili olduğunu ileri sürer. Doktor apsedeki irini laboratuara da gönderebilir, böylece bakteri kesin biçimde saptanabilir. Bıuna rağmen, bakterinin saptanması tedaviyi nadiren değiştirir.
Peritonsiller apse için hiçbir ev tedavisi yoktur. Belirtilerin değerlendirilmesi için derhal doktordan bir randevu alınmalıdır.
Eğer peritonsiller apse mevcutsa, doktorun başlıca kaygısı solunum ve solunum yolları olacaktır. Eğer boğazdaki tıkanıklık nedeniyle hayati tehlike varsa ilk adım, irin kesesine bir iğne batırmak ve sıvıyı, rahat nefes alabilmeye yetecek kadar boşaltmaktır. Eğer acil bir hayati tehlike yoksa, doktor işlemin mümkün olduğunca ağrısız olması için gayret gösterecektir. Apsenin üstündeki deriye lokal anestezi uygulanır (dişçide olduğu gibi) ve eğer gerekli görülürse, koldaki damardan (IV) sedasyon ve ağrı kesici verilir.  Doktor irin ve kan yutmayı önlemek için vakum kullanır. Tedavi için varolan seçenekler şunlardır:
  • İğne aspirasyonu, apseye iğnenin yavaşça sokulması ve içindeki irini bir şırıngaya çekmek demektir.
  • Kesme ve drenaj, apsedeki irinin boşaltılabilmesi için küçük bir kesik açmak için bir skalpel kullanımını gerektirir.
  • Herhangi bir nedenle hasta drenaj işlemine tolere edemezse ya da sık tonsilit öyküsü varsa, akut tonsilektomi (bademciklerin ameliyatla alınması) gerekli olabilir. 
  • Antibiyotik alınması gerekebilir. İlk doz damardan (IV) yapılabilir. Bu tip bir enfeksiyonda en iyi ilaç penisilindir ancak eğer penisilin alerjisi mevcutsa, doktora belirtilmelidir, böylece başka bir antibiyotik kullanılabilir (diğer seçenekler erythromycin veya clindamycin olabilir).
  • Eğer hastanın sağlığı iyiyse ve apse sorunsuz boşalırsa, eve gidebilir. Eğer çok hastaysa, yutkunamıyorsa ya da durumu komplike hale getiren sağlık sorunları (diyabet gibi) varsa, hastaneye yatabilir. Drenaj uygulaması için çoğunlukla genel anesteziye ihtiyaç duyulan küçük çocukların hastaneye yatmaları gerekir.
Peritonsiller tedavinin ardından doktordan ya da bir kulak-burun-boğaz uzmanından (otolaringolojist) bir takip randevusu alınmalıdır. Ayrıca,
  • Eğer apse nüksederse başka bir antibiyotiğe ya da daha fazla drenaja ihtiyaç olabilir.
  • Eğer aşırı kanama olursa ya da nefes alma veya yutkunma güçlüğü çekilirse derhal acil tıbbi yardım alınmalıdır.
Peritonsiller apseyi önlemek için, riski azaltmak dışında hiçbir güvenilir yöntem yoktur. Sigara içilmemeli, diş hijyeni sağlanmalı ve ağız enfeksiyonları hemen tedavi edilmelidir. Eğer peritonsiller selülit oluşursa, peritonsiller apseyi antibiyotik alarak önlemek mümkündür. Ancak apse oluşumu için yakından gözlem gereklidir, hatta hastaneye yatılması gerekebilir.

Eğer apse gelişme ihtimali varsa (örneğin sık sık tonsilit geçiriliyorsa) bademcikleri aldırmak gerekip gerekmediği konusunda doktora danışılmalıdır. Her reçeteli ilaçta olduğu gibi, birkaç gün sonra iyi hissedilse bile antibiyotik tedavisi önerildiği biçimde tamamlanmalıdır.

Yorumlar

© 2013 alternatifterapi.com Tüm hakları saklıdır.

Eleman Türkiye