Seboreik dermatit kronik olma eğilimindedir ve genellikle bunu kalıcı olarak durduran bir strateji yoktur. Ancak, evde denenebilecekler de dahil, tedaviler alevlenme esnasında belirti ve bulguları kontrol edebilir. En iyi yaklaşım, cilt tipine, durumun ciddiyetine ve belirtilerin kafa derisini veya vücudun diğer alanlarını etkileyip etkilemediğine bağlıdır.
Etkilenen vücut bölgelerine uygulanacak kremler, losyonlar ve medikal şampuanlar tedavinin dayanak noktasıdır. Çok şiddetli durumlarda, doktorlar tüm vücuda etki eden ağızdan alınan ilaçlar önerebilir. Birkaç türde aktif madde içeren ürünler mevcuttur.
Anti Fungal Ajanlar
Bu ajanlar, vücudun etkilenen bölgelerinde Malassezia maya mantarı sayısını azaltarak işe yarıyor görünmektedir. Yaygın seboreik dermatit tedavisinde kullanılan anti fungal ajanlar şunlardır:
- Ketokonazol: Şampuanlar, köpükler, jeller ve kremler biçiminde bulunur. Reçetesiz ürünlerde % 1, reçeteli ürünlerde ise % 2 yoğunlukta ketokonazol mevcuttur. Bazı çalışmalar %2 oranında daha etkili olabileceğini göstermektedir. Ketokonazol, insanların küçük bir yüzdesinde kaşıntı, yanma ve tahrişe neden olabilir.
- Sislopiroks: Reçeteyle satılan şampuan ve cilt bakım ürünlerinde bulunur. İnsanların küçük bir yüzdesinde kaşıntı, yanma ve tahrişe neden olabilir.
- Terbinafin (Lamisil): Bazen şiddetli atakları tedavi için tablet şeklinde reçete edilir ancak etkinliği üzerine çalışmalar sınırlıdır. Çoğu doktor, seboreik dermatit için anti fungal ajanların reçete edilmesi konusunda ihtiyatlı davranır çünkü bu ilaçların ciddi yan etkileri olabilir ve seboreik dermatit, kronik bir durum olma eğilimindedir. Terbinafinin yan etkileri arasında şiddetli alerjik reaksiyonlar ve karaciğer sorunları yer alır.
Kortikosteroidler
Bu ajanlar iltihabı, kaşıntıyı ve rahatsızlığı azaltarak belirtilerin yatışmasına yardımcı olur. Vücudun büyük alanları üzerinde uzun süreli kullanımda önemli yan etkilere neden olabileceği için, genellikle kısa vadeli, arada bir kullanım için tavsiye edilir. Bunlar arasında deri hasarı ve aşırı tüylenme gibi lokal etkiler ve enfeksiyona yatkınlık, yüksek kan şekeri ve bazı hormonların baskılanması gibi tüm vücudu etkileyen yan etkiler yer alır. Kortikosteroide örnekler şunlardır:
- Hidrokortizon: Kafa derisi dışındaki vücut bölgelerine uygulanabilen %1 yoğunluktaki vücut kremleri reçetesiz olarak kullanılabilir. Daha yüksek etkideki kremler reçete ile kullanılabilir.
- Desonid (Desowen, Desonate): Saçlı deri ve vücudun diğer alanlarında uygulama için, jel ya da merhem olarak reçete ile kullanılabilir.
- Betametazon (Beta-Val): Kafa derisi ve vücudun diğer kısımlarında kullanım için reçeteli bir krem ya da losyon olarak bulunur. Bu güçlü bir steroid kategorisidir ve kullanım süresi genellikle bir seferde birkaç hafta ile sınırlıdır.
Kalsinörin İnhibitörleri
Bu reçeteli kremler bağışıklık sisteminin aktivitesini düşüren, tüm vücudu etkileyen ilaçlarlardan elde edilir. Araştırma ve klinik deneyimler, anti fungal ve kortikosteroid ürünler kadar etkili olduğunu göstermiştir. Tüm vücut ilaçlarına daha geniş alanda maruz kalınması cilt kanseri veya lenfoma riskini artırabileceğinden, Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) bu kremlerin ancak diğer tedaviler yardımcı olmadığında ya da hasta diğer tedavileri tolere edemediğinde kullanılmasını önerir. FDA aynı zamanda bu ilaçların uzun süreli kullanılmamasını tavsiye etmektedir. Kalsinörin inhibitörleri şunlardır:
- Takrolimus (Protopik)
- Pimekrolimus (Elidel)
Diğer Şampuan Bileşenleri
Bazı şampuanlardaki ilave aktif maddeler şunlardır:
- Selenyum sülfit: Reçete ile kullanılabilir ürünlerde bulunur. Selenyum sülfit kullanan bazı kişiler kafa derisinde tahriş ya da saç renginde açılma yaşarlar.
- Çinko pirition: Reçetesiz ürünlerde bulunabilir. Tahrişe neden olabilir.
- Kömür katranı: Neutrogena T/Jel ve diğer üreticiler tarafından sunulan ürünlerin aktif maddesidir.
- Salisilik asit: Kafa derisindeki pullanmayı gevşeten hafif bir bileşimdir.
Seboreik dermatit tedavilerini kullanırken paket etiketlerindeki yönlendirmelere ya da doktorun reçetesindeki talimatlara kesin biçimde uymak çok önemlidir. Bir şampuan türü bir süre işe yarayıp daha sonra etkinliğini kaybetmeye başlayabilir, bu durumda iki türü değişimli olarak kullanmak denenebilir. Şampuanın tam önerilen süre boyunca başta kalması sağlanmalıdır. Bu, bileşenlerin işe yaraması için zaman verir.
Birkaç hafta boyunca talimatlara uyarak şampuanlama sonrası hala kaşıntılı ve pul pul dökülen saç derisi şikayeti yaşanıyorsa, doktora başvurulmalıdır. Reçeteli bir şampuan veya losyon kullanmak gerekebilir.
Yaşam Tarzı ve Ev Tedavileri
Aşağıdaki reçetesiz tedaviler ve kişisel bakım ipuçları, seboreik dermatiti kontrol etmeye ve yönetmeye yardımcı olabilir:
- Önerilen programa uyarak saç, medikal bir kepek önleyici şampuan ile yıkanır. Netice alınmazsa, farklı bir aktif madde içeren başka bir şampuan denenir.
- Reçetesiz bir anti fungal krem kullanılır. Reçetesiz ketokonazol uygulanması yararlı olabilir.
- Etkilenen bölgeye kaşıntı önleyici krem ya da losyon uygulanır. En az %1 hidrokortizon içeren reçetesiz bir hidrokortizon kremini kısa süreli kullanmak geçici olarak kaşıntıyı yatıştırabilir.
- Sert sabunlar ve deterjanlardan kaçınılmalıdır. Vücut ve kafa derisindeki sabunun tamamen durulandığından emin olunmalıdır.
- Yumuşak dokulu pamuklu giysiler giyilmelidir. Bu, cildin etrafında havanın dolaşmasına ve tahrişi önlemeye yardımcı olur.
- Sakal veya bıyıklar tıraş edilmelidir. Seboreik dermatit, bıyık ve sakal altında daha kötü olabilir.
- Mümkün olduğunca kaşımaktan kaçınılmalıdır. Kaşıma hastayı daha fazla rahatsız ederek ve enfeksiyon riskini artırarak tahrişi artırabilir.
Beşik Kepi
Beşik kepi genellikle birkaç ay içinde kendiliğinden geçer. Bu esnada hafif bir bebek şampuanı ile bebeğin saçı günde bir kez yıkanır. Şampuanı durulamadan önce küçük, yumuşak kıllı bir fırça ile pullanma gevşetilir. Pullar kolay yumuşamaz ise bebeğin kafa derisi üzerine birkaç damla mineral yağı veya zeytinyağı sürülür. Yağın birkaç dakika pullanmaları yumuşatmasına izin verilir, ardından fırçalanır ve her zaman yapıldığı gibi bebeğin saçı şampuanlanır.
Beşik kepi sürerse ya da şiddetli görünüyorsa, doktor medikal bir şampuan, losyon ya da diğer tedavileri önerebilir.