Siyatik - Nedir

Kalçadan bacağa kadar uzanan bel ağrısına verilen addır.

Siyatik

Siyatik, kalçadan bacağa kadar uzanan bel ağrısıdır. Siyatikle birlikte bazen bacak kaslarında zayıflık görülebilir. Siyatik sinirleri vücuttaki en geniş sinirlerdir ve kalınlıkları yaklaşık serçe parmağı kadardır. Belde omurgadan çıkarak kalça ekleminin arkasından geçer, kalçadan aşağıya doğru devam ederek arka bacaktan ayağa kadar uzanır.

Siyatik ağrısı diğer bel ağrılarından farklıdır çünkü ağrı çoğunlukla belde başlamasına rağmen genellikle bir bacağa doğru yayılır.
Ağrı, genellikle elektrik gibi vurucu bir ağrıdır. Aynı zamanda ateş gibi yanabilir ya da bacak karıncalanabilir. Ağrının şiddeti hafif rahatsız edici bir seviyeden tamamen dayanılmaz bir seviyeye kadar değişebilir. Bazı insanlar, bacağın bir kısmında ağrı ve aynı bacağın başka bir kısmında hissizlik yaşar.
Siyatik, siyatik sinirinin tahriş olmasından, sıkışmasından veya gerilmesinden kaynaklanır. Genellikle, siyatik başlangıcıyla ilgili belirli bir yaralanma yoktur. Bazen ağır bir şey kaldırdıktan ya da hızlı hareket ettikten sonra aniden başlar. Siyatiğin nedeni aşağıdakilerden biri olabilir:
  • Bel fıtığı (bazen disk kayması olarak adlandırılır) siyatiğin en yaygın nedenidir. Diskler sırt kemikleri arasındaki yastıklardır. Hareket ettiğimizde, eğildiğimizde ve bir şey kaldırdığımızda "darbe emici" gibi davranırlar. Yaklaşık olarak tavla pulu boyutunda ve şeklindedirler. Dışının etrafında sert bir halka ve içinde yoğun jölemsi bir merkez vardır ("Nucleus pulposus" adı verilir). Eğer diskin dış kenarı yırtılırsa merkez dışarıya kayarak siyatik sinirine basınç uygular ve siyatik ağrısına neden olur (Sendrom olarak "fıtıklaşan nucleus pulposus" olarak adlandırılır).
  • Yaşlandıkça kemikler fazla büyüyerek siyatik sinirine basınç uygulamaya başlayabilir. Spinal stenoz hastası olan birçok kişinin sırtının her iki yanında da siyatik vardır.
  • Spondilolistezis, omurga kemiklerinden birinin diğer omurga kemiği üzerinden öne kaydığı ve siyatik sinirine basınç uyguladığı bir durumdur.
  • Piriformis sendromu, siyatik sinirinin piriformis kası tarafından kalçanın içinde derinde sıkışmasına yol açması durumudur. Belirtiler siyatiktekinin aynısıdır.
  • Siyatik, osteoartrit ve osteoporoza bağlı kırıklar gibi diğer yaşlanma etkilerine de bağlı olabilir.
  • Birçok kadın hamilelik sırasında siyatik ağrısı yaşar.
  • Siyatik nadiren, tümör, kan pıhtısı veya apse gibi çok daha ciddi bir sorunun bir belirtisi olabilir.
Siyatiğin en sık görülen belirtisi ağrıdır. Çoğu kişi bunu belli hareketlerde ortaya çıkan, belin bir tarafından başlayan ve daha sonra kalça ve bacağa vuran bir ağrı şeklinde tanımlamaktadır. Siyatik kalça ağrısına da neden olabilir.
  • Ağrı genellikle hem uzun süre oturma hem de ayakta durmayla kötüleşir. Ağrı sıklıkla, klozete oturduktan sonra ayağa kalkmak gibi, bir alçak oturuş pozisyonundan ayağa kalkarken kötüleşir.
  • Çoğu insanda ağrı, hapşırma, öksürük, gülme ya da sert bir bağırsak hareketiyle kötüleşir. Geriye doğru eğilmek de ağrıyı kötüleştirebilir.
  • Ağrıyla birlikte bacakta ya da ayakta zayıflık hissedilebilir. Zayıflık öyle kötü hale gelebilir ki ayak hareket ettirilemez.
Doktora Ne Zaman Gidilmelidir
  • Ağrı birkaç güne kadar iyileşmezse ya da daha kötüye gidiyor gibi görünürse.
  • Kişi 20 yaşından küçük veya 55 yaşından büyükse ve ilk kez siyatik ağrısı çekiyorsa.
  • Kişi kanserse ya da bir kanser geçmişi varsa.
  • Kişi yakın zamanda çok miktarda kilo kaybetmişse 
  • Sırt ağrısıyla birlikte açıklanamayan titreme ve ateş varsa.
  • Kişi, HIV pozitifse ya da damar yoluyla ilaçlar alıyorsa.
  • Bir-iki haftadan daha fazla bir süre geçtikten sonra öne eğilirken sorun yaşamaya devam ediliyorsa.
  • Zamanla zayıflığın daha belirgin hale geldiği fark edilirse.
Siyatik ağrısıyla birlikte aşağıdakilerden herhangi biri ortaya çıkarsa hemen bir hastanenin acil servisine gidilmelidir:
  • Evde bakım yöntemleri denenmiş olmasına rağmen dinmeyen dayanılmaz bir ağrı olduğunda.
  • Ağrı, merdivenden düşme ya da trafik kazası gibi şiddetli bir yaralanmadan sonra oluşursa.
  • Ağrı göğsün arkasındaysa.
  • Bacaklar veya ayaklar hareket ettirilemiyor ya da hissedilmiyorsa.
  • Bağırsak veya mesane kontrolü kaybedilirse ya da genital bölgede hissizlik varsa. Bunlar kauda ekuina sendromunun belirtileri olabilir (omurilik kanalının sonunda oluşan hasardan kaynaklanan ciddi bir sinir sistemi rahatsızlığı).
  • Yüksek ateş varsa (38 derece üzeri).
Teşhis
Siyatik klinik bir teşhis gerektirir. Diğer bir deyişle, doktor teşhisi, tıbbi geçmişe, fiziksel bir muayeneye ve belirtilerin tanımına göre koyabilir. Sadece kısa bir süre siyatik ağrısı olduysa ve başka bir hastalık işareti yoksa, hiçbir laboratuvar çalışması ya da röntgen filmleri gerekli olmayabilir.
  • Ağrı birkaç hafta boyunca sürerse, sırt için BT (bilgisayarlı tomografi) veya MRG (manyetik rezonans görüntüleme) taramaları gibi özel çalışmalar uygulanabilir.
  • Eğer kanser, HIV enfeksiyonu, damar yoluyla ilaç kullanımı varsa ya da bir süredir steroidler kullanılıyorsa, doktor sırtın basit bir röntgen filmini ya da bir kemik taraması sonucunu görmek isteyebilir.
  • Bazen, laboratuvar çalışmaları yararlı olabilir. TKS (tam kan sayımı), enfeksiyon, bazı kanserlerden kaynaklanan anemi, ya da siyatik ağrısının diğer olağan dışı nedenlerini gösterebilir. Yüksek sedimentasyon hızı vücutta bir yerde yangı olduğunu gösterebilir. İdrar tahlili, idrarda kan varsa böbrek taşı olduğunu ya da idrarda bakteri ve irin varsa enfeksiyon olduğunu gösterebilir.
Evde Tedavi
Siyatik ağrısı sık sık aktiviteleri kısıtlar. Aşağıda siyatik için bazı ev tedavileri sıralanmıştır:
  • Hasta eğilmemeli, çökmemeli ya da yumuşak ve alçak bir sandalyeye oturmamalıdır; ağrı daha da kötüleşebilir.
  • Hasta alerjik olmadığı ya da ya da kullanması için başka engeller olmadığı sürece, asetaminofen, aspirin ya da ibuprofen gibi reçetesiz ağrı kesiciler muhtemelen ağrının hafiflemesine yardımcı olur.
  • Ağrı için yararı olup olmadığını görmek için buz torbası uygulanabilir. Buz torbası yoksa, büyük dondurulmuş sebze paketleri kullanılabilir. Yakın birine, ağrılı bölgelere bir buz küpü kullanarak üçgensel hareketlerle masaj yaptırılabilir. Masajı yapan kişi, cilt çok soğuğunda buzu hareket ettirmelidir (bu sırada birkaç buz küpü eriyerek bitebilir).
  • Soğuk masajdan sonra, ağrıya faydası olup olmayacağını görmek için bir elektrikli ısıtma yastığı kullanarak ısı uygulanabilir (Sırtta bir ısı yastığıyla uyumamak gerekir. Kötü bir yanığa neden olabilir).
  • Elektrikli ısıtma yastığı yoksa bir el havlusu sıcak suyla ıslatılır, burarak sıkılır ve sırta yerleştirilir. Bazı fizik tedavi uzmanları, nemli ısının daha derinlemesine nüfuz ederek ağrıyı daha iyi hafiflettiğine inanmaktadır (Elektrikli ısıtma yastığıyla ıslak bez kullanılmamalıdır çünkü elektrik çarpmasına neden olabilir).
  • Dizlerin altında bir yastıkla sert bir yüzeye yatarak daha iyi hissetmek mümkündür. Başka bir seçenek de yan yatmak ve sırtı düz tutmak için bacaklar arasına bir yastık almaktır. Bir yatar koltuk da yararlı bulunabilir.
  • Hasta kendisini yormamalı, iki günden daha uzun süre yatakta yatmamalıdır çünkü bunun durumu daha da kötüleştirdiği görülmüştür. Tolere edebileceği aktiviteler yapmalı ve bir gecede iyileşmek gibi beklentileri olmamalıdır.
İlaçlar
Siyatikten mustarip kişilere, doktor neredeyse kesin olarak reçete yazacak ya da bazı ağrı kesici ilaçlar verecektir. Eğer ağrı şiddetliyse, narkotik gibi daha güçlü ilaçlara ihtiyaç olabilir.

Ameliyat
Verilen bütün talimatlar yerine getirilmesine rağmen ağrı devam ediyorsa, BT ya da MRG taramaları bir disk veya kemikte bir soruna işaret ediyorsa, sırt ameliyatına ihtiyaç olabilir. Diğer bütün tedavi yöntemleri denenmeden bu uygulanmamalıdır ve son çare olarak ameliyata karar verilmeden önce en az iki ayrı kişiden görüş alınmalıdır.

Diğer Tedaviler
  • Siyatik için sık sık fizik tedavi verilir.
  • Sırt ağrısıyla başa çıkmak için doktordan özel talimatlar alınabilir. Bazıları tam yatak istirahatı önerir (sadece tuvalete gitmek için yataktan kalkmak). Bazıları yerde uyumayı ya da yatağın altına tahta koymayı önerir. Bazıları sıcağın, diğerleriyse soğuğun kullanılmasını söyler. Ayrıca, ağrı arttığı zaman başlanılabilecek sırt ve esneme egzersizlerinin resimlerine bakarak bilgi edinilebilir (Bu hasta eğitimi dokümanları farklı kaynaklardan gelebilir ve çelişkili bilgiler içerebilir).
  • Mevcut araştırmalar, hastaların ağrının koyduğu sınırlar içinde hareketli olmasını tavsiye etmektedir. Kişi kendisini tekrar incitmekten kaçınabiliyorsa, iş hayatında kalmaya çalışmalıdır. Ağrı hastayı dinlenmeye zorluyorsa, dinlenilebilir ama sırf beli ağrıyor diye yatakta kalmaktan kaçınmalıdır.
  • Eğer bir hafta ya da 10 gün sonra iyileşme yoksa, doktorla alternatif tedaviler hakkında konuşulur. Milyonlarca insan, fiziksel terapistler, osteopatlar ve kiropraktörleri ziyaret ederek rahatlayabilmektedir. Diğerleri, gevşeme teknikleri ve akupunkturu kendileri için daha yararlı bulmaktadır.
  • Araştırmalar, egzersiz tedavisinin birkaç hafta devam eden sırt ağrısı tedavisinde faydalı olduğunu göstermiştir. Siyatik için iyi egzersizler yürüyüş, yoga, pilates ve diğer özelleştirilmiş egzersiz programlarıdır.
  • Avrupa ve İskoçya''da son zamanlarda yapılan çalışmalar, botulinum toksin enjeksiyonunun (Botox) uzun süredir siyatik ağrısı olan birçok kişide iyileşme sağladığını göstermektedir. Bunu deneysel bir işlemden daha ileriye götürmek için, bugüne kadar yeterli sayıda vaka ya da tamamlanmış çalışma olmamıştır.
Masaj, özellikle de kas spazmından ileri gelen siyatik ağrısı için önerilen bir tedavi şeklidir. Belirtiler ağrı ortaya çıktıktan mümkün olduğunca kısa süre sonra ağrılı bölgeye buz tatbiki ile giderilebilir. Buz günde birkaç kez, 30-60 dakika süreyle alanda bırakılmalıdır. İki ya da üç gün sonra, buzun yerini sıcak su torbası ya da ısıtma yastığı alabilir. Kiropraktik veya osteopati siyatik sinir üzerindeki basıncı azaltmak ve eşlik eden ağrının hafifletilmesi için olası çözümler sunabilir. Biofeedback de bir ağrı kontrol yöntemi olarak yararlı olabilir.  Alexander tekniği gibi beden çalışmaları kişiye duruşunu iyileştirmede ve daha fazla siyatik ağrısı ataklarının gerçekleşmesini önlemede yardımcı olabilir.

Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'daki çeşitli klinik çalışmalarda da belirtildiği gibi, akupunktur birçok kişiye rahatlama sağlayan bir alternatif yaklaşımdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), akupunkturun uygun bir tamamlayıcı tedavi olarak tanındığı 40 hastalık arasında siyatiği de listeler.

Ayurvedik tıp uygulayıcıları siyatiği, insan vücudundaki üç dosha’dan, yani enerjiden biri olan Vata’daki dengesizlik sonucu oluşan bir bozukluk olarak görür. Vata hastalıklarında kullanılan geleneksel Ayurveda tedavisi vasti ya da kolonu temizlemek için yağ bazlı lavman uygulanmasıdır. Siyatik tedavisi için kullanılan bir Ayurvedik bitkisel preparat da Parijat veya "üzgün ağaç" olarak da bilinen Nyctanthes arbor tristis yapraklarından yapılır. Bu bitkinin alkol bazlı ekstresi üzerine yakın zamanda yapılan bir çalışmada geleneksel Ayurvedik kullanımını destekleyecek biçimde, bitkinin bir sakinleştirici ve lokal anestezi kadar etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Batılı bitki uzmanları genellikle siyatik tedavisinde, siyatiğe sıklıkla eşlik eden kas spazmlarını gevşetmek için kediotu kökü ve ağrıyı yatıştırmak için ak söğüt kabuğu tavsiye eder. 

Siyatik için homeopatik ilaçlar arasında Ruta graveolens, Colocynth (soğuk veya nemli havalarda kötüleşen siyatik ağrısı için) ya da Magnezyum fosforik (öksürme ile kötüleşen ve ısı ile yatışan, şimşek çakmasına benzeyen ağrılar için) yer alır.

Yorumlar

© 2013 alternatifterapi.com Tüm hakları saklıdır.

Eleman Türkiye