Amerikan yerli tıbbı, hayata ruhani açıdan bakış esasına dayanır. Sağlıklı bir kimse, amaç duygusu olan ve Yüce Ruh’un rehberliğini takip eden kişidir. Bu rehberlik her insanın kalbine yazılmıştır. Sağlıklı olmak için kişi kendisini güzelliğin, uyumun ve dengenin yoluna adamış olmalıdır. Minnettarlık, saygı ve cömertliğin de sağlıklı yaşam için gerekli olduğu düşünülür. Ken Kohen bunu şöyle ifade eder: "Sağlık, vücudun zihin ve ruhu yeniden denge ve bütünlüğe yani hayat enerjisi dengesine; ahlaklı, makul ve adil davranış dengesine; aile ve toplum içinde dengeli ilişkilere ve doğa ile uyumlu ilişkilere kavuşturması anlamına gelir."
Hastalık sebebi teorileri ve hatta hastalıkların isimleri kabileden kabileye değişiklik gösterir. Hastalıkların içsel veya dışsal nedenleri, bazen de hem içsel hem de dışsal nedenleri olduğu düşünülür. Cherokee kabilesi büyücü hekimi Rolling Thunder’a göre, olumsuz düşünce hastalığın içsel nedenlerinden en önemlisidir. Olumsuz düşünce sadece birisi hakkında olumsuz fikirleri içermez, aynı zamanda utanç, kınama, düşük öz-saygı, hırs, umutsuzluk, endişe, depresyon, öfke, kıskançlık ve ben-merkezcilik duygularını da içerir. Bir Nootka şifacısı olan Johnny Moses ise "Hiçbir kötü büyücü size, sizin kendinize verdiğinizden daha fazla zarar veremez” der.
Hastalıkların dışsal nedenleri de vardır. Lakota Ulusu’ndan Shabari Bird’e göre "Mikroplar da birer ruhtur.” Birey dengesiz bir yaşam sürüyorsa, zayıf bir bünyesi varsa, olumsuz düşüncelerle meşgul ise ve çok fazla stres altındaysa, zararlı mikroplara bilhassa daha yatkın hale gelir. Diğer kişiler ya da ruhlar da hastalıktan sorumlu olabilir. Hastalığın bir başka dışsal kaynağı ise çevresel zehirlerdir. Bu zehirler içinde alkol, kirli hava, kirli su ve bazı gıda türleri yer alır. Amerikan yerli şifacıları hastalığın fiziksel, duygusal ya da ruhsal travmalardan da kaynaklanabileceğine inanmaktadır. Bu travmalar zihinsel ya da duygusal rahatsızlığa, ruhun ya da ruhsal gücün kaybına yol açabilir. Böyle durumlarda şifacı, hastaya ruhu ve gücü fiziksel olarak geri döndürmek için ritüeller ve başka yöntemler kullanmalıdır.
Bazı hastalıklar ise insanların "yaşamın kurallarını” çiğnemesinden kaynaklanır. Bu kurallar hayvanlara, insanlara, yerlere, ritüel nesnelerine, olaylara ve ruhlara saygı gösterme yöntemlerini içerebilir.
Amerikan yerli şifacıları bir hastalığın teşhisi için farklı teknikler kullanırlar. Bunlar arasında, kişinin belirtilerini ve kişisel ya da ailesel öyküsünü görüşme, beden duruşu ya da ses tonu gibi sözlü olmayan ipuçlarını gözlemleme ve tıbbi kehanet yer alır. Şifacının önsezisi, duyarlılığı ve ruhsal gücü belirli bir teknikten daha önemlidir.
Amerikan yerlilerine özgü tipik bir şifa verme seansı yoktur. Şifacılık yöntemleri arasında dua etme, şarkı söyleme, müzik, dumanla kaplama (adaçayı ya da aromatik ağaçlar yakma), şifalı bitkiler, elle tedavi, masaj, danışmanlık, imgeleme, oruç, doğa ile uyum sağlama, rüya görme, terleme odaları, halüsinojenler alma (örneğin peyote), iç sükutun geliştirilmesi, şamanik yolculuklar ve törenler yer alır. Pek çok şifa seansında aile ve toplum da önemlidir.
Bazen iyileşme hızlı olur. Bazen de şifa için uzun bir dönem gereklidir. Ancak terapinin yoğunluğunun, gerekli olan zamandan daha önemli olduğu düşünülür. Her ne kadar iyileşme hızlı gerçekleşse de, şifanın sürekliliği için genellikle hayat tarzı değişikliği gerekir. Amerikan yerli şifacılığında bir tedavi bohçası da kullanılabilir. Tedavi bohçası bir hayvan kürkünden ya da derisinden yapılmış olan ve şifacının içinde çeşitli ritüel nesnelerini, büyüleri, şifalı bitkileri, taşları ve diğer şifalı eşyaları taşıdığı bir çantadır. Bu bohça ruhların, hem genel hem de belirli hastalıkları iyileştirmesi için şifacıya vermiş olduğu hekimlik gücünün somut bir simgesidir. Bu bohçalar klanlara, kabilelere ve kişiye göre farklılık gösterir.
Amerikan yerli şifacıların çoğu hizmetleri karşılığında ücret talep etmez. Şifa verme yeteneği, "Yüce Ruh’un bir armağanı” olarak görülür. Yine de şifacıya hediye verilmesi iyi karşılanır. Hediye sunulması "tedavinin başarılı olmasını kesinleştirir çünkü şifa verici ruhlar cömertliği takdir ederler.” Bu hediyeler arasında gıda maddeleri, giysi, para veya başka bir kişisel saygı ve minnettarlık ifadesi yer alabilir. Genellikle gerekli olan tek hediye, bir kese tütündür.