Bir çok kişi dolunay zamanı ve dolunaya yakın zaman dilimlerinde uyku kalitelerinin olumsuz etkilendiğinden ve yeterince uyuyamamaktan şikayetçidirler. Eğer siz de bu kişilerden biriyseniz, endişe etmenize hiç gerek yok. Çünkü bilim adamları yaptıkları yeni bir araştırmada, uyku kalitesi ile ay döngülerinin yakından ilgili olduğunu ortaya koymuşlardır.
İsviçre’deki Basel Üniversitesi’nde görevli bir grup araştırmacı, ay döngülerinin uyku kalitesi ve süresi üzerindeki etkilerini araştırmıştır. Araştırmanın sonucunda insanlardaki uyku süresi ve kalitesinin ayın döngüleriyle çok yakından ilişkili olduğu sonucu ortaya çıkmıştır.
Yapılan bu yeni araştırmada Basel Üniversitesi Psikiyatri bölümünden Profesör Christian Cajochen ve ekibi, 33 kadın ve erkekten oluşan gönüllü grubu üzerinde, uyku laboratuvarlarında incelemeler yapmış, gönüllülerin uyku sırasında yaydıkları beyin dalgaları, hormonlar ve uyku süreleri detaylı bir şekilde incelenmiştir.
Yapılan klinik araştırmada dolunay ve dolunay zamanına yakın bir zaman diliminde, derin uyku esnasında yayılan beyin dalgalarının %30 oranında azaldığı, kısacası uyku kalitesinin düştüğü görülmüştür. Bunun haricinde araştırmaya katılan kişilerin, dolunay öncesindekine kıyasla, uykuya dalma sürelerinin 5 dakika daha uzadığı ve toplam uyku sürelerinin 20 dakika daha kısaldığı tespit edilmiştir. Uykuya dalma sürecini kısaltan, uyumaya yardımcı ve uyku-uyanıklık döngüsünde rolü olan bir hormon olan "melatonin” seviyelerinin ise, dolunay zamanı, diğer zamanlara göre belirgin denilebilecek şekilde düştüğü görülmüştür.
Baş araştırmacı Prof. Cajochen, yaptıkları araştırma ile ilgili olarak şunları söylemiştir: "Aslında elde ettiğimiz verileri, elde etmeyi tam olarak beklemiyorduk. Çünkü bilimsel literatürü incelediğimizde ay döngülerinin insan uykusu üzerinde etkili olduğuna dair kesin kanıtlar bulunmamaktaydı. Bu nedenle ay döngülerinin insanların uyku kalitesini ve süresini bu denli etkileyebileceğini gördükten sonra bizler de şaşırdık!”
Ayın uyku kalitesi ve süresini nasıl etkilediği konusunda ise araştırmacılar genel olarak şu teorinin geçerliliğini savunuyorlar:"Uyku kalitesinin direk olarak ay ışığı tarafından etkilendiğini sanmıyoruz. Muhtemelen beynimizde ayın ritmine bağlı ve sürekli işleyen bir saat mevcut. İnsan haricindeki diğer hayvanlarda da tıpkı insanlardakine benzer, saate uygun olarak işleyen bir sistem olduğunu düşünüyoruz. Beynimizdeki bu ay döngülerine bağlı saatin, çok eski zamanlardan beri bizde bulunduğunu ve tıpkı genetik bir miras gibi taşıdığımızı tahmin ediyoruz. Çünkü çok eski zamanlarda, özellikle insanların avcılıkla beslendikleri dönemlerde, dolunay esnasında, hayvanlardaki görüş yeteneği arttığından, daha çok yırtıcı hayvan avlanmaya çıkmaktaydı. İnsanlarda ve diğer canlıların beyninde bulunan bu ay döngüsü saatinin ise dolunay zamanında derin uykuya dalmayı zorlaştırarak, uykuda bile daha tetikte olmayı sağladığını düşünüyoruz. Bu sayede korunmanın haricinde avlanmak için de daha fazla zaman kalmakta olduğundan, insan beyninde böyle ilkel bir saatin olduğunu sanıyoruz.”
Prof. Dr. Cajochen’e dolunay esnasında daha kaliteli bir uyku için uyulması gereken kurallar ya da takip edilmesi gereken yollar olup olmadığını sorduğumuzda ise şu cevabı alıyoruz:"Dolunay esnasında, diğer zamanlardaki kadar rahat, uzun ve kaliteli bir uyku için yapılabilecek çok fazla bir şey maalesef yok! Bu nedenle dolunay zamanları diğer zamanlar kadar uzun ve kaliteli bir uyku uyuyamadığımız zaman hemen paniğe kapılmamalıyız ve bunun doğal bir döngü olduğunu kabul etmeliyiz. Bu kuralın, değiştirilmesi son derece güç ve şifremize kodlanmış bir kural olduğunu düşünüyoruz.”
İşin daha da ilginç kısmı, bilim adamları, ay döngülerinin sadece uyku kalitemizi değil zihinsel, psikolojik ve ruhsal bir çok durum ve faaliyetimizi de etkileyebileceğini düşünüyorlar. Prof. Dr. Cajochen konuyla ilgili sözlerini şöyle sonlandırıyor:"Biz ay döngülerinin uyku kalitesiyle ve süresiyle olan bağlantılarını araştırdık. Ancak bu araştırmayı yaparken gönüllülerin gördükleri rüya sayılarından tutun da bilişsel faaliyetlerine kadar bir çok fonksiyonlarında değişiklikler olduğunu keşfettik. Dolayısıyla bu bulgular, ay döngülerinin, uyku kalitesi haricinde hislerimiz, duygu durumumuz, zihinsel performansımız gibi pek çok değişken üzerinde de etkili olabileceğini bizlere gösteren ipuçları olabilir. Ancak bahsedilen durumlar ve bunların ay döngüleriyle olan ilişkilerinin ispatlanabilmesi için, tıpkı bizim yaptığımız çalışmaya benzer, detaylı ve geniş kapsamlı çalışmaların yapılması gerekmektedir.”