Hamamelis virginiana
- Türkçe Adı: Cadı fındığı, hamamelis
- İngilizce Adı: Witch hazel
- En Sık Bulunduğu Bölgeler ve Genel Özellikleri: Cadı fındığı bitkisi, kuzey Amerika ormanlarına özgü, boyu yaklaşık 3 m. kışın yapraklarını döken bir ağaçtır. Bununla beraber Avrupa’da ve yarı tropik ormanlarda da yetişen cadı fındığı, kozmetik sanayinde oldukça sık kullanılan bir bitkidir.
Kullanılabilir kısımlar: Bitkinin yaprak ve gövde kabuğu haricinde yaprak, kök veya gövde kısımlarından distilasyonla elde edilen su, medikal amaçlar için kullanılmaktadır.
İçeriğindeki Bileşenler: Taninler (hamamelitanin, monogaloyil hamamelos), kateşinler (kateşin, gallokateşin, epikateşin galat, epigallokateşin galat), oligomerik prosiyanidinler, uçucu yağ (alifatik karbonil bileşenleri, alifatik alkoller ve alifatik esterler), flavonoidler (quercitrin, isoquercitrin), gallotaninler, gallik asit, mirisetin, quercetin, kamferol, katekol deriveleri başta olmak üzere birçok bileşen içermektedir.
Etkileri ve Kullanıldığı Durumlar: Cadı fındığı bitkisi kanamayı durdurucu ve antienflamatuar (iltihap ve yangı karşıtı) etkilere sahiptir.
Bu bitkinin bileşenlerinden olan taninler, hasar görmüş cilde veya muköz membranlara uygulandığında protein çökelmesi sağlarlar. Bunlar cilt yüzeyindeki hücrelerin bir araya gelmesini ve kılcal damarların daralmasını sağlarlar. Damar geçirgenliğini azaltmaları sayesinde anti-inflamatuar (iltihap ve yangı karşıtı) etki gösterirler. Bitkideki taninlerin kanamayı durdurucu etkisi, indirekt bir antibakteriyel etkinliğe yol açar. Ancak cadı fındığından buhar distilasyonu yöntemiyle elde edilen bitki suyunda taninler olmadığı için, bu özellikleri göstermez.
Cadı fındığı halk arasında,
- Diyareyi durdurmak amacıyla,
- Kolitin tedavisine yardımcı olarak,
- Kan tükürmeyi veya kanlı öksürüğü durdurmak için,
- Tüberküloz hastalığında,
- Soğuk algınlığı ve yüksek ateş durumlarında oral olarak (ağızdan alınarak) kullanılır.
Cadı fındığı halk arasında aşağıdaki hastalık veya rahatsızlıklar için ise topikal olarak (sadece etkilenen bölgenin üzerine uygulanarak) kullanılmaktadır:
- Cilt kaşıntısı,
- Cilt enflamasyonları (iltihabik ve yangılı durumlar),
- Göz enflamasyonları (iltihabik ve yangılı durumlar),
- Cilt tahrişi ve hasarı,
- Muköz membran enflamasyonları (iltihabik ve yangılı durumlar),
- Varisler ve kanamalı durumlar,
- Hemoroid,
- Morarma ve çürükler,
- Böcek ve sinek ısırıkları,
- Ufak yanıklar,
- Ve diğer cilt hasarları…
Endüstride cadı fındığı yaprağı, gövde kabuğu ve distilasyonla elde edilen suyu, böcek ve sinek ısırıklarına karşı üretilen kremlerde, yaralara uygulanan farmakolojik preparatlarda, hemoroid ve ağrı kremlerinde de kullanılmaktadır.
Etkili Olduğu Durumlar:
- Hemoroid: Cadı fındığından distilasyonla elde edilen suyun, problemli bölgeye harici olarak uygulanmasının, anorektal sorunlarla ilgili yanma, kaşıntı, ağrı, acı ve çeşitli rahatsızlıkların geçici olarak azaltılmasında etkili olduğu düşünülmektedir.
- Minör Kanamalar: Cadı fındığı ekstreleri veya suyu, topikal olarak kullanıldığında basit kanamaları durdurur.
- Cilt Tahrişi: Cadı fındığı ekstresi içeren kremlerin cilde topikal olarak uygulanması, hafif cilt tahrişlerini ve hasarlarını rahatlatarak iyileşmesine yardım eder.
Kullanım Şekli ve Dozaj:
- Oral Kullanım (Ağızdan alınarak): Cadı fındığını oral olarak tüketecekseniz günde 3 kez 2 gram kuru bitki yaprağı tüketmeniz tavsiye edilir. Eğer bu bitkiyi çay olarak tüketmek istiyorsanız 2 gram kuru bitki yaprağını 150 ml suya atarak 5-10 dakika demledikten sonra süzerek tüketiniz. Bu çayı günde 3 kez tüketmeniz tavsiye edilir. Cadı fındığından alkolik bir ekstre elde etmek için eşit miktarda cadı fındığı bitkisi ve %45’lik alkolü eşit oranda karıştırınız. Elde ettiğiniz ekstreden günde 3 kez 2-4 ml tüketmeniz tavsiye edilir.
- Topikal Kullanım (Etkilenen bölge üzerine): 5-10 gram bitki yaprağını veya kabuğunu 250 ml kaynar suya atarak 5-10 dakika kaynatınız. Daha sonra steril bir bezi elde ettiğiniz sıvı ile ıslatarak, tahriş olmuş bölgenin üzerine uygulayabilirsiniz. Aynı amaçlar için bu bitkiden distilasyonla elde edilen sular da satılmaktadır.
- Rektal: Basur gibi anorektal sorunlar için, ilgili bilgeye günde 6 kez uygulayacağınız cadı fındığı suyu, rahatsızlığın semptomlarının hafiflemesine yardımcı olacaktır.
Güvenlik ve Yan Etkileri: Bu bitkinin medikal amaçlar için uygun miktarlarda oral kullanımı güvenli kabul edilmektedir. Yüksek dozlarda oral kullanımı sonucu, bitkinin içeriğindeki taninlerin karaciğer hasarına neden olabileceği düşünülmektedir. Bununla beraber bitkinin içeriğinde eser miktarda bulunan safral, karsinojen özellik göstermekle beraber, bu kadar az miktarın sağlık üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacağı sanılmaktadır.
Cadı fındığı ekstrelerinin, kremlerinin veya suyunun uygun şekilde topikal kullanımı da güvenli kabul edilmektedir.
Cadı fındığının gebeler ve emziren kadınlar tarafından oral kullanımının güvenilirliğiyle ilgili araştırmalar bulunmadığı için, tavsiye edilmemektedir.
Yapılan araştırmalar sonucunda, %10 dan fazla tanin içeren bitkilerin (cadı fındığı gibi) oral tüketiminin, sindirim sistemi rahatsızlıkları, böbrek ve karaciğer hasarı gibi durumlara yol açabileceği düşünülmektedir. Bunun yanı sıra cadı fındığının topikal kullanımı nadir de olsa bazı kişilerde kontakt dermatite neden olabilmektedir.
Diğer Bitkilerle /Gıdalarla / Gıda Takviyeleriyle Etkileşim:
Herhangibir etkileşim durumu bilinmemektedir.
İlaçlarla Etkileşim:
Herhangibir etkileşim durumu bilinmemektedir.
Hastalıklar veya Durumlarla Etkileşimi:
Herhangibir etkileşim durumu bilinmemektedir.
German Commission E: Alman Komisyon E monografları (German Commission E monografları), 1983 ve 1993 yılları arasında 300 ‘den fazla bitki ve bitkisel karışımın medikal kullanımını, etkilerini ve yan etkilerini birçok klinik araştırmalar yaparak, objektif ve çok sıkı bilimsel kriterlere göre değerlendirek yazılmış olan bitkilerle ilgili çok değerli bir bilgi kaynağıdır. Alman komisyon E monografları, Alman hükümeti tarafından finanse edilen komisyon E’nin titiz çalışmalar sonucu yayımladığı, tüm dünyadaki herbalistler, eczacılar ve tıp doktorları tarafından ciddiye alınan bir kaynak olarak değerlendirilmektedir.
Cadı fındığının German Commission E tarafından onaylanan kullanım durumları:
- Hemoroid
- Ağız ve boğaz bölgesindeki enflamasyonlar
- Cilt enflamasyonları
- Yaralar ve yanıklar
Kullanılan Kısımları: Yaprak ve gövde kabuğu
Genel Nitelikleri: Kanamayı durdurucu, anti enflamatuar (iltihap ve yangı karşıtı)
Özellikle Etkilediği Organlar: Kalp, mide, bağırsaklar
Kullanım Alanları: Aslen batıda yetişen bu bitki, doğu herbalizminde başlıca yara ve yanıkların iyileştirilmesinde, varislerin ve hemoroidin tedavisinde kullanılmaktadır. Bunun haricinde diyare, dizanteri, çeşitli kanamalar, fazla mukus üretimi, cerahatli akıntılar, varisler, ağrılı adet görme gibi çeşitli rahatsızlıklar veya hastalıklara karşı da kullanılmaktadır.
Ağrılı adet görme durumunda bir çay kaşığı cadı fındığından elde edilmiş alkolik ekstre, bir bardak kaynar suya eklenerek her saat başı içilir. Boğaz ağrısı ve bademcik şişmelerine karşı ise bitkinin yaprak veya gövdesinden elde edilen çay, gargara olarak kullanılabilir.
Topikal olarak bu bitki krem, merhem, lapa, kompres veya yağ olarak da uygulanabilir. Ayrıca anüs bölgesindeki yaralar veya basura karşı kullanıldığında da rahatlatıcı etkisi vardır.
Cadı fındığından elde edilen alkolik tentür, yaraların, morlukların, burkulan eklemlerin veya şişliklerin üzerine uygulandığında iyileşmeyi hızlandıracaktır.
Bu bitkinin yaprağının veya kabuğunun öğütülmesiyle elde edilen toz, suyla veya balla karıştırılarak yara, çizik, yanık veya eziklerin üzerine direkt olarak uygulanabilir. İyileştirici özelliğinden dolayı traş sonrası losyonlarına karıştırılarak da kullanılabilir.