Zaman zaman yapmanız gereken bir şey olduğunu hatırlar ama o şeyin ne olduğunu anımsayamazsınız. Bazen ise konuşmanın ortasındayken ne söyleyeceğinizi unuttuğunuz olur. Sebebini hemen yaş, çok çalışmak veya beyninizin aşırı yüklü olması gibi faktörlere bağlamayın. Bazı sık görülen sağlık problemleri unutkanlığa sebep olur:
ABD’de yapılan REGARDS araştırmasına göre yüksek tansiyon hastaları hafıza testlerinde daha düşük sonuçlar aldı ve zamanla hafızaları daha çok zayıflama gösterdi. Çalışma dört yıl boyunca sürdü ve 30,000 kişiyi inceledi. Tansiyonun yüksek olması kan damarlarının yapısında farklılaşmaya yol açıyor. Damarlar kalınlaşıyor ve kanın vücutta dolaşması zorlaşıyor. Sonuç olarak organ hasarı görülüyor ve beyin de bu organlardan biri olabilir. Buna karşı olarak dengeli beslenmek, sağlıklı bir kiloda kalmak, düzenli egzersiz yapmak, sigara içmemek ve tansiyon ilaçlarını reçetede önerildiği gibi almak gerekiyor.
2- Uzun Uçuşlar
Dört saatten uzun süren bir uçuş hafızayı etkileyebilir. Bu durum kafaya darbe alıp kısa süreli hafıza kaybı yaşamaya benzer. Kişiler sonradan iyileşseler de o anda ne olduğunu hatırlamakta güçlük çekebilirler. Uzun uçuşun etkisi de bunun gibidir. Belirli anlarda normal hayatlarına devam etseler de günün devamında o anlarda gerçekleşen olayları hatırlamayabilirler.
3- B12 Vitamini Eksikliği
B12 vitamini normal nörolojik işleyiş için mecburidir. B12 eksikliği hafıza kaybından bunamaya kadar bilişsel problemlere sebep olabilir. Bilim adamları B12 vitamininin miyelin kılıfı koruduğunu düşünmektedir. Bu kılıf sinirleri izole eder. Eğer kılıf hasar görürse beyine giden ve beyinden gelen mesajların iletiminde sorun çıkabilir.
Illinois Üniversitesi’nde yapılan 2008 tarihli araştırmada sıcak basmaları ve sözel hafıza arasında bir bağlantı görülmüştür. Çalışma, menopoz döneminde kadınların %40’ının daha unutkan olduğunu gösteren başka bir çalışmanın takipçisidir. Sıcak basmaları ne kadar sık görülürse hafıza da o kadar zayıflamaktadır. Eğer bu yüzden uyku problemleri çekiliyorsa sonuç daha da kötü olabilir. Kelimeleri ve isimleri unutmak menopoz döneminde sıkça görülebilir.
5- Kemoterapi
Stanford Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, kemoterapinin, kanser hastalarında, beynin hafıza ve planlama ile ilgili bölgelerinde etki yarattığı görülmüştür. Bu unutkanlığın etkisi vakadan vakaya değişir. Genel olarak hafif bir hafıza kaybına benzer. Çoğunlukla kısa sürer, tedavi süresince görülür ve çoğu vakada tedavi sonrasında durum normale döner.
6- Tiroit Problemleri
Eğer hipotiroidizm (gereğinden az çalışan tiroit) sorununuz varsa, tiroit beziniz yeterinde tiroit hormonu üretmez. Bu daha yavaş bir metabolizmaya, yorgunluğa ve bazen unutkanlığa sebep olur. Hipotiroidizm 40 yaşından sonra daha sık görülür ve kadınların %10’unu, erkeklerin daha düşük bir oranını etkiler. Genellikle yorgunluk yaratan tıbbi durumlar unutkanlığa da yol açar. Hastalık tedavi edildikten sonra hafıza da iyileşir.
7- Hamilelik:
Hamilelik hafızayı etkileyebilir. New South Wales Üniversitesi’nde yapılan araştırma hamile kadınların bazen geçici unutkanlık yaşadığını ortaya çıkarmıştır. Genellikle hafızada köklü olan şeyleri, bildiğiniz telefon numaralarını, aile üyelerini ve arkadaşları hatırlamakta sorun çekilmez. Fakat yeni bir telefon numarası ezberlemek gerektiğinde veya farklı bir takım bilgileri akılda tutmaya çalışınca durum farklı olabilir.
8- Alkol
Çok fazla alkol beyinin anıları kayıt etmek ve saklamakla ilgili bölgesi olan hipokampüsü olumsuz olarak etkiler. Alkol kısa dönem hafızanın, uzun dönem hafızaya dönüştürülmesini önler. Dolayısıyla insanlar içerken normal fonksiyon gösterebilir fakat sonra içerken olanları hatırlamazlar.